HEEMKUNDEKRING OP DE BEEK PRINSENBEEK Beeldbank Bibliotheek

 

Aantal gevonden publicaties : 3   (uit: 659)	Uitgebreid zoeken
Gesorteerd op:  Boeknummer

1.

Boeknummer: 00006   Eerste Wereldoorlog. Oorlog -- Eerste wereldoorlog, algemeen           (2003-2004)    [H.P. Wilmott.] Eerste Wereldoorlog Oorspronkelijke titel: First World War ©2003 by Dorling Kindersley Limited, Londen Vertaald uit het Engels door: Maarten Schellekens en Catalien van Paassen INLEIDING De Eerste Wereldoorlog is waarschijnlijk de meest ingrijpende gebeurtenis uit de moderne tijd. De gevolgen ervan waren vele malen groter dan die van de Franse Revolutie. Toen deze oorlog begin augustus 1914 uitbrak, kon niemand voorzien op wat voor ramp hij zou uitdraaien. Na de oorlog, die vier jaar duurde en meer offers vroeg dan enige andere oorlog uit de geschiedenis van de mensheid, kon niemand zijn ogen meer sluiten voor de gruwelijke gevolgen. De politieke wereldkaart was totaal veranderd, aan de lange periode van vrede die de negentiende eeuw had gekend was een eind gekomen en het groeiende vertrouwen in de kracht van liberale waarden en het moderne kapitalisme was uitgehold. De belangrijkste erfenis van de Eerste Wereldoorlog was een sfeer van haat en wraak — tussen naties, sociale klassen en rassen. De gevolgen hiervan waren voelbaar in de bittere politieke conflicten van de jaren twintig en dertig en uiteindelijk in het uitbreken van een oorlog die nog vernietigender was, twintig jaar na het eind van de Eerste Wereldoorlog. Aan het begin \an de oorlog werd het grootste deel van de wereld geregeerd door diverse vorstenhuizen. Tegen 1920 waren de meeste van het toneel verdwenen. De grote Europese vorstenhuizen - het Habsburgse, Russische en Duitse Rijk - hadden plaatsgemaakt voor moderne republieken. Het Osmaanse Rijk werd verslagen en viel uiteen; een nationalistische dictatuur nam de macht over in het gebied dat nu Turkije is. Van de Baltische Zee tot aan de Perzische Golf ontstond een reeks nieuwe staten, die vonden dat ze recht hadden op zelfbeschikking. Het verval van het oude Europa van de grote, door aristocratie en militaire macht beheerste monarchieën had reeds lang vóór 1914 ingezet, maar de oorlog bracht dit proces in een stroomversnelling. Het Europa van vandaag heeft zijn wortels in de jaren twintig. klik op de pijlpunt links voor de volledige inleiding De oorlog zorgde ook nog voor andere veranderingen op internationaal gebied. De VS mengden zich pas laat in de oorlog en begonnen aan hun lange opmars naar de status van supermacht. De wens die in 1918 leefde om voor eens en altijd een einde te maken aan de oorlog, leidde tot de oprichting van de Volkenbond in 1920. Ondanks al zijn zwakke punten heeft deze bond de basis gelegd voor internationale samenwerking op het gebied van belangrijke kwesties die na 1945 het terrein werden van de Verenigde Naties. De Russische Revolutie van oktober 1917, die het communisme aan de macht bracht, leidde tot de confrontatie tussen kapitalisme en communisme. Deze zou de internationale verhoudingen zeventig jaar lang verstoren en was de oorzaak van de Koude Oorlog, die duurde van 1945 tot 1989. De oorlog veranderde ook het wezen van de moderne staat. Geen enkele Europese natie was ooit gevraagd om legers bestaande uit miljoenen soldaten op de been te brengen. De inzet van het thuisfront die vereist was om het leger van al het nodige voorzien, noodzaakte de staat om streng toezicht te houden op de economie en deze in dienst te stellen van de oorlogvoering. Landen voerden op grote schaal systemen van rantsoenering in, breidden allerlei sociale voorzieningen uit, stimuleerden wetenschappelijk onderzoek, verzamelden statistische gegevens en zetten hun propagandamachines in gang, in de jaren twintig bleven de overheden van diverse staten veel van deze verantwoordelijkheden op zich nemen: de oorlog had hen geleerd hoe zij de bevolking moesten controleren, mobiliseren en manipuleren. Het enige dat de Eerste Wereldoorlog niet deed was verandering brengen in het materieel waarmee werd gevochten. Hoewel nog nooit op een dergelijk grote schaal oorlog was gevoerd, werd gedurende het grootste deel van de oorlog gestreden met conventionele oorlogsschepen, artillerie, mitrailleurs, i geweren en paarden. De luchtvaart stond nog in de kinderschoenen; duikboten werden spaarzaam gebruikt evenals de tanks, de enige echt nieuwe uitvinding op het gebied van landoorlog. Pas in de volgende oorlog zouden deze nieuwe wapens ten volle benut worden. Het gevolg was dat een groot deel van de strijd, vooral aan het westelijk front, verzandde in een impasse. Beide partijen probeerden wanhopig nieuwe wapens of tactieken te bedenken waarmee ze door de vijandelijke linies van loopgraven en prikkeldraadversperringen heen konden breken. De verschrikkelijke prijs die voor de oorlog betaald moest worden, leidde tot een wijdverspreid pessimisme, een morbide vrees voor verval. In de jaren twintig verwierpen duizenden verbitterde jonge mannen de principes van de oudere generatie die hen naar het front had gestuurd. Zij hunkerden naar wraak op degenen die zij verantwoordelijk hielden voor dit rampzalige conflict. In Italië en Duitsland gebruikten de veteranen Mussolini en Hitler de honger naar politiek geweld om een nieuwe radicale nationalistische beweging op te richten, die in Italië in 1922 aan de macht kwam en in Duitsland in 1933. De nieuwe dictatoren die het liberale westen verwierpen, zagen de oorlog als een voorbode van een nieuw tijdperk, van een nieuw rijk en een nieuwe oorlog. Als de Eerste Wereldoorlog er niet was geweest zou de wereld vrijwel zeker voor de verschrikkingen van burgeroorlogen, politiek terrorisme, een tweede grote oorlog en de volkerenmoord van de jaren dertig en veertig gespaard zijn gebleven. Terwijl het resultaat van de oorlog de basis legde voor een groot deel van de moderne wereld, lieten de onzekerheden die daarmee gepaard gingen Europa achter in een diepe verwarring, die de weg vrijmaakte voor de verschrikkingen van Stalingrad en Auschwitz. Richard Overy juni 2003 Lannoo/Het Spectrum;

2.

Boeknummer: 00181   Jubileumgids 175 jaar KMA 2003 Oorlog -- Eerste wereldoorlog, algemeen           (2003)    [W. Houben e.a.] 175 jaar KMA INLEIDING Het jaar 2003 wordt voor de bewoners van het Kasteel complex, cadetten en medewer- kers, een jaar om nooit te vergeten. KMA 175 jaar = 175 jaar KMA Breda Bovenstaande boodschap loopt als een rode draad door het programma dat is ontwikkeld ter gelegenheid van de 175e verjaardag van de Koninklijke Militaire Academie. De werkgroep die is belast met de invulling van het programma heeft, naast de door haar georganiseerde activiteiten, aansluiting gezocht bij de bestaande Bredase evenementen. Op deze wijze wordt de band van de stad Breda met de KMA onderstreept. Deze keuze betekent een ambitieus en gevarieerd programma, waarin voor iedere burger en (oud)-militair iets van zijn of haar gading te vinden zal zijn. U zult in staat worden gesteld op meerdere momenten van het historisch deel van het Kasteelcomplex te genieten. Daarnaast kunt u kennis nemen van het nieuwe onderwijssysteem en van het stu- dentenleven van de cadettenpopulatie in al zijn facetten. Het enthousiasme van de organisatoren van de Bredase evenementen om de jari- ge KMA in haar programma te betrekken en de overstelpende reacties van de Bredase verenigingen en gezelschappen om aan de KMA-festiviteiten deel te nemen, hebben ons tot een optimale inbreng gestimuleerd. Wij zijn ervan overtuigd dat het voor u liggende programma de gelegenheid biedt uw kennis van de Academie in al zijn facetten te vergroten en de bestaande band verder uit te bouwen en te verdiepen. Na de geslaagde viering van 'Breda 750 jaar’ nemen wij op eigen wijze het stokje over, om er een feestelijk jaar van te maken. Het is onze wens dat u aan het eind van de evenementenreeks, met ons kunt vaststellen dat Breda en de KMA onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Kolonel b.d. S.C. van Nugteren Voorzitter Projectgroep KMA 175 jaar Breda Projectgroep KMA 175;

3.

Boeknummer: 00401   De grote oorlog 1914-1918. Kroniek 1914-1918. Deel 32 Oorlog -- Eerste wereldoorlog, algemeen           (2016)    [Redactie L. Dorrestijn, H. v.d. Linden, P. Pierik en R.J. de Vogel] De grote oorlog 1914-1918. Kroniek 1914-1918. Deel 32. Essays over de Eerste Wereldoorlog INHOUD 7 VOORWOORD: VAN DE VOORZITTER STICHTING STUDIECENTRUM EERSTE WERELDOORLOG. 11 INLEIDING: VAN DE EINDREDACTEUR. 13 OVER DE AUTEURS 17 JACCO PEKELDER: WILHELM DE LAATSTE. DE DUITSE KEIZER EN ZIJN ADJUDANT IN BALLINGSCHAP IN NEDERLAND 1918-1941. 29 GASTON EYSKENS: PRINSENBEEK IN DE EERSTE WERELDOORLOG. 35 MARCEL PORTEGIES: GEVLUCHTE BELGISCHE KLOOSTERLINGEN EN ZIEKEN IN VEGHEL, 1914-1919. 65 ANK VAN ALTEN: J.P.A. WILHELM (1864-1948). OVERSTE BIJ UITSTEK: EEN LEVENSSCHETS. 97 MICHIEL DE HAAN: DE SOMME IN DE NEDERLANDSE PERS. 217 LUC VANACKER: WAARACHTIGE GESCHIEDSCHRIJVING. (Eerder verschenen in ‘Shrapnel’, vierde kwartaal 2015, WFA België) 227 FREDDY VANDENBROUCKE: DIE KATRIN WIRD SOLDAT. ADRIENNE THOMAS(Eerder verschenen in ‘Shrapnel’, vierde kwartaal 2015, WFA België) 251 RIAN VAN MEETEREN: DE SLAG OM LUIK, 4-16 AUGUSTUS 1914. 267 FREDDY VANDENBROUCKE: LES EPARGES. (Eerder verschenen in ‘Shrapnel’, vierde kwartaal 2015, WFA België) 293 LEO VAN DER VLIET: DE BESTORMING VAN LE QUESNOY DOOR DE 3e NEW ZEALAND RIFLE BRIGADE OP 4 NOVEMBER 1918. 317 TOM VAN HOOFF: ‘MEN HEEFT SOLDAAT BORICAL TERUGGEVONDEN...’ 339 INDEX VOORWOORD BIJ KRONIEK 32 In het jaar 1916, dus precies honderd jaar geleden, gebeurde er aan de fronten van de Eerste Wereldoorlogen in het politiek bedrijf daaromheen enorm veel. Zware gevechten aan het Zuidfront waar de Italianen de Oostenrijkse legers aan de rivier de Isonzo bevechten. Aan het Oostfront eveneens zware gevechten met de Russische legers. Aan het hof van Rusland wordt de beschermheer van de tsaar en tsarina, Raspoetin, die grote invloed had op politieke benoemingen, vermoord. En in Engeland wordt in de loop van het jaar David Lloyd George de nieuwe premier van het land. Ook in het Midden-Oosten wordt gevochten. Daar strijden de Arabieren tegen de Turken die bondgenoot van Duitsland zijn. De legendarische figuur 'Lawrence of Arabia' wordt adviseur van prins Feisal en krijgt als opdracht contacten te leggen tussen de Arabische leidingen het Britse establishment. Het is een ware wereldoorlog geworden en die oorlog wordt in het jaar 1916 vooral gekenmerkt door de verschrikkingen aan het Westfront. Het jaar 1915 was voor de geallieerden aan het Westfront niet al te best verlopen en dit was aanleiding geweest voor de Franse generaal Joffre een conferentie met alle geallieerde landen te beleggen om het initiatief in 1916 weer terug te krijgen en de oorlogskansen te doen keren. Maar de plannen daartoe werden min of meer verijdeld vanwege het grote offensief dat de Duitse legers in februari van dat jaar in Verdun inzetten. De Duitse strategie was om in een smal front van 13 km de stad Verdun in te nemen en dan door te stoten naar Parijs. Verdun, als een zeer symbolische stad in de Franse ge- schiedenis, zou volgens de Duitse legerleiding tot de laatste man verdedigd worden, zodat bij inneming van de stad niet alleen naar de Franse hoofd- stad doorgestoten zou kunnen worden, maar dat ook het Franse leger als het ware vernietigd zou zijn. Maar de Franse generaal Pétain was - overigens ten koste van veel verliezen - in staat Verdun te verdedigen en in al zijn dagorders zijn soldaten op te roepen met de gevleugelde woorden ‘Ils ne passeront pas' (Ze komen er niet doorheen). En hoe zwaar de gevechten ook waren, de Duitse legers slaagden er niet in een doorbraak te forceren. De slachting liep door tot in december 1916 en kostte 263.000 soldaten aan beide kanten het leven en ongeveer een half miljoen aan gewonden. Na afloop van dit drama namen de legers aan beide kanten nagenoeg dezelfde positie in als in februari voordat de vijandelijkheden rond Verdun waren begonnen. Tussentijds was in juli aan de Somme door de Britse legers een groot offensief gestart, met als bedoeling om ‘Verdun’ te ontlasten en een defini- tieve doorbraak te forceren. Het plan van de Britse generaal Haig was om na een artilleriebombardement van zeven dagen op 1 juli door de vijandelijke linies heen te breken. Daarbij werd ervan uitgegaan dat door het bombardement alle Duitse loopgraven en prikkeldraadversperringen zouden zijn vernietigd. Het zou dan voor de Britse legers, inclusief de ‘Kitchener Army' - vrijwilligers die zich aangemeld hadden - een ‘walk-over' worden. Maar de Duitse legerleiding, die de Britse voorbereidingen voor deze grote aanval niet was ontgaan, had het leger opgedragen zich tijdens het zeven dagen durend bombardement goed te verschansen. Dus toen het bombardement ophield namen de Duitse troepen hun posities weer in en zo kon het ge- beuren, dat toen de zwaarbepakte Britse troepen met hun 'walk-over’ begonnen, de Duitse artillerienesten de ene na de ander golf van soldaten neer- maaiden. Binnen enkele uren kwamen 21.392 Britse soldaten om het leven en bleven nog eens 35.500 man min of meer ernstig gewond op het slagveld achter. Ondanksdeze verliezen bleef Haig volharden in nieuwe vervolgaanvallen en zo bleef ook deze slag voortduren tot het einde van het jaar 1916. Aan het einde van die strijd telden de Britten iets minder dan 500.000 aan doden, vermisten en gewonden; ongeveer evenveel als het totaal aan Britse verliezen gedurende de gehele Tweede Wereldoorlog'. Franse legers die aan deze slag meevochten leden een verlies van 200.000 slachtoffers en de Duitse ver- liezen werden geschat op 450.000. In totaal dus verliezen van meer dan een miljoen veelal jonge levens. In deze slag werd door de Britten en Fransen een gebiedswinst van 10 km gemaakt. Voor elke meter terreinwinst waren 115 man gedood, gewond of vermist. Niet alleen ter land maar ook ter zee werd in het Westen gestreden. Eind mei 1916 vond de zeeslag bij Jutland plaats tussen Britse en Duitse vlooteen- heden. Maar liefst 250 meest moderne schepen met rond de 100.000 goed opgeleide zeelieden waren bij deze zeeslag betrokken. Het doel van de Duitse marine was vooral om de zeeblokkade van de Britten te doorbreken met zeer gerichte vlootacties tegen kleinere eenheden van de Britse vloot en op die manier te trachten de Britse vloot, die oppermachtig was, zodanig te verkleinen dat een blokkade niet meer effectief uitgevoerd kon worden. De twee vloten ontmoetten elkaar in de Noordzee nabij Jutland en een intens vuurgevecht brak uit waarbij vele zeebodems in de golven verdwenen. On- danks de grote Britse overmacht waren de partijen aan elkaar gewaagd en na afloop bleek dat het verlies aan tonnage van de Britse vloot dubbel zo groot was als die van de Duitse vloot. Het aantal fatale slachtoffers aan Britse zijde was 7.000 man; aan Duitse zijde 3.000. Het geloof in de Britse onoverwin- nelijkheid ter zee was gebroken. Het uiteindelijk resultaat van de ‘tactische overwinning’ van de Duitse vloot had uiteindelijk toch geen effect op de Britse zeeblokkade. De Engelse vloot was en bleef superieur. Had de slachtpartij van twee tot drie miljoen doden, gewonden en vermisten in dat jaar dan niet tot het besef geleid dat met dit zinloos geweld gestopt moest worden? In december 1916 volgden vredesvoorstellen van de Amerikaanse president Woodrow Wilson. Deze werden door Duitse politici overgenomen met een daaropvolgend voorstel voor een vredesconferentie. De Franse regering onder leiding van Clemenceau antwoordde namens de geallieerden aan President Wilson. Zij weigerden te praten over vrede tenzij Duitsland bereid was tot teruggave van de bezette gebieden, herstelbetalingen en garanties. Maar het stellen van voorwaarden vooraf aan een conferentie is nu niet de beste manier om tot een vergelijk te komen. De kans om de oorlog eind 1916 te beëindigen vervloog daardoor. De bevolking van de oorlogvoerende landen had al teveel offers gebracht; een vrede zonder overwinnaar was aan de volkeren kennelijk niet meer uit te leggen. In deze Kroniek nr. 32 wordt weer ingegaan op vele aspecten van de Eerste Wereldoorlog, waaronder ook een met een onderwerp uit het jaar 1916. Namens het bestuur onze stichting wens ik u, bij de lezing en/of bestudering ervan vele interessante leesuren toe. Anton Kruft Voorzitter Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog. Aspekt;

Uitgebreid zoeken