HEEMKUNDEKRING OP DE BEEK PRINSENBEEK Beeldbank Bibliotheek

 

Aantal gevonden publicaties : 1   (uit: 659)	Uitgebreid zoeken
Gesorteerd op:  Boeknummer

1.

Boeknummer: 00099   500 jaar Zwartenbergse polder Natuur -- Zwartenbergsepolder           (2007)    [Ton van den Wijngaart] 500 jaar Zwartenbergse polder Dit boek is via deze link verkrijgbaar in de winkel van Heemkundekring Op de Beek. Voorwoord Voor u ligt het boekwerk ‘500 jaar Zwartenbergse polder’, een indrukwekkende geschiedschrijving van de Heemkundekring ‘Jan uten Houte’ uit Etten-Leur waar- in u ook de geschiedenis van het waterschap kunt herkennen. Een polder wordt gemaakt en beheerd door mensen, zij leven in de polder en geven er zijn karakter aan. Zo ook de ingelanden van de Zwartenbergse polder. Na ruim tweehonderd jaar van wateroverlast besloten zij in 1721 een watermolen met stenen goot naar de Leurse Vaart te bouwen om het water uit de polder te pom- pen. Deze houten poldermolen brandde in 1888 door blikseminslag af. Een jaar later werd de huidige stenen molen, met een partij stenen die voor de bouw van de plaatselijke kerk was afgekeurd, herbouwd. In 1963 is de molen door het toenmalige waterschap overgedragen aan de gemeente Etten-Leur. Als gevolg van de ruilverkaveling daalde het grondwaterpeil en verloor de molen zijn bemalingsfunctie, ook omdat het waterschap in het poldergebied inmiddels het elektrische gemaal ‘Halle‘ had gebouwd dat de functie van de molen overnam. Toch blijft de Zwartenbergse molen de enige windwatermolen in Zuidwest-Brabant die nog volledig functioneert. De molen, met de status van rijksmonument, is in 2004 opnieuw door het pas opgerichte waterschap Brabantse Delta overgenomen. Het waterschap herstelt en renoveert de molen zodat deze een educatieve functie kan gaan vervullen en het verhaal van 500 jaar Zwartenbergse polder tot in lengte van dagen kan blijven vertellen. Het waterschap heeft onlangs de westzijde van de kade van de Leursche haven vanaf de Zwartenbergse molen tot aan de Mark opgehoogd om de Ettense Beem- den te beschermen tegen hoog water. Ook proberen we in de polder het waterpeil voor de landbouw optimaal te maken en tegelijkertijd de kwaliteit van het water in de landbouwsloten te verbeteren. Daarmee gaat de Zwartenbergse polder nog een lange - en als het aan ons ligt - droge en schone toekomst tegemoet. Joseph Vos, dijkgraaf waterschap Brabantse Delta Inleiding In het uiterste noorden van de gemeente Etten- Leur ligt de Zwartenbergse polder. Deze polder is om meerdere redenen een uniek en bijzonder interessant gebied. Uniek, omdat het gezien de ligging de vraag oproept tot welke gemeente de polder behoort. Is het Etten-Leur, Breda (Prinsenbeek) of Zevenbergen? Uniek, omdat het een echte kleipolder is, die vrijwel exact ligt op de grens van klei- en zandgronden. Uniek, omdat de polder gemiddeld 70 cm onder de zeespiegel ligt. Uniek, omdat de polder totaal ligt ingeklemd tussen rivieren of waterlopen. Dat zijn de Mark in het noordwesten, de Leurse Vaart (de haven) in het zuiden en de Halse of Leurse Vliet in het oosten. Uniek, omdat de polder heel vroeger ten noorden van de Mark lag, maar sinds lange tijd al weer ten zuiden van diezelfde Mark. Uniek, omdat de polder vroeger op de grens lag van het hertogdom Brabant en het graafschap Holland. Uniek, omdat de polder nog zo duidelijk de sporen draagt uit een ver verleden; dit is elders vrijwel nergens meer te zien en zeker niet in deze mate. Uniek, omdat in de polder de enige windwatermolen staat die West-Brabant nog heeft. Uniek, omdat het in 2007 exact 500 jaar geleden is dat van Zwartenberg een polder werd gemaakt. Het 500-jarig bestaan mag niet onopgemerkt voorbij gaan. Daarom heb ik dit boek geschreven dat de lezer meer inzicht geeft in het poldergebied. Wie het leest zal voortaan het door de polder wandelen, fietsen of autorijden met andere ogen bezien en beleven dan voorheen. Gaat u mee op reis door de tijd en de wording van Zwartenberg? Het zal een reis zijn, die zich niet laat vastleggen in vastomlijnde periodes maar wel een reis die u meeneemt naar momenten die voor Zwartenberg cruciaal, belangrijk, interessant of van grote invloed zijn geweest. De schrijver wenst u een bijzonder aangename reis toe. Jan Uten Houte Etten Leur;