HEEMKUNDEKRING
OP DE BEEK
PRINSENBEEK

Beeldbank Bibliotheek

   
 

Heemkundekring 'Op de Beek' Beeldbank Bibliotheek Zoekresultaat

Aantal gevonden publicaties : 4   (uit: 659)


Uitgebreid zoeken
Gesorteerd op:  Boeknummer

Klik op publicatie voor vergroting en meer informatie

1. Boeknummer: 00007  
Inventarisatie en waardestelling cultuurhistorische objecten
Natuur -- Waterstaat           (onbekend)    [J. Ruurd Leegstra]

Inventarisatie en waardestelling cultuurhistorische objecten eigendom van het Waterschap Brabantse Delta

INHOUDSOPGAVE
A. 1. Aanleiding bldz. 3
1. Inleiding bldz. 4
1.1 Inleiding
1.2 Opdracht/doel

2. Werkwijze bldz. 5
2.1 Inventarisatie
2.2 Onderzoek

        2.2.1. Veldwerk
        2.2.2. Beschrijving
        2.2.3. Waardering
2.3 Advies
2.4 Kosten grootonderhoud

3. Rijksmonumenten bldz. 7
3.1 Voorwaarden
3.2 Subsidie

4. Achtergrond waterschappen bldz. 9
5. Beslisdiagram bldz. 10
6. Literatuurlijst bldz. 11
7. Lijst van alle onderzochte waterhuishoudkundige objecten bldz. 12
8. Inventarisatieformulieren waterhuishoudkundige objecten eigendom waterschap Brabantse Delta bldz. 14


Separate bijlage 1:                Inventarisatieformulieren waterhuishoudkundige objecten niet in eigendom waterschap Brabantse Delta
Separate bijlage 2:                Database alle cultuurhistorische objecten
Separate bijlage 3:                Kosten groot-onderhoud/vervanging & nulmetingen cultuurhistorische objecten eigendom waterschap Brabantse Delta - Jan Coertjens
Separate bijlage 4:                DVD met opnames van de objecten
Separate bijlage 5:                Info RDMZ: Financiële steun voor rijksmonumenten


Aanleiding
Vanuit de reconstructiegedachte is door de dijkgraaf van het waterschap Brabantse Delta, de heer J.Vos opdracht gegeven om al het cultuurhistorisch watererfgoed in het beheersgebied van het
waterschap in kaart te brengen. Daarvoor is basismateriaal aangeleverd door de diverse Historische Verenigingen en Heemkundekringen aangevuld met eigen materiaal van het waterschap, informatie
van de drie districtshoofden uit de regio’s Oost, West en Midden en andere medewerkers.
Na het verkrijgen van de gegevens is direkt gestart met het veldwerkonderzoek. Na een eerste selectie van ruim 97 objecten bleven er in totaal 60 objecten over, waaronder bijzonder fraaie,
zoals de 3 stuwen met toldeur in de Zoom, maar ook objecten in een slechte toestand, zoals de gedempte schutsluis te Bovensas en de Keeneluis te Standdaarbuiten.
Het veldwerk leverde daarnaast ook een aantal objecten op, die niet als zodanig stonden geregistreerd, maar getraceerd werden tijdens het veldwerk, zoals een duiker onder de Veerweg in de
Overdiepsche Polder.
Het vervolgonderzoek leert dat 30 objecten eigendom zijn van het waterschap, die tevens het beheer en het onderhoud daarvan voor haar rekening neemt en 30 objecten eigendom zijn van derden, onder
andere gemeenten, Staatsbosbeheer, Staat Financiën en Domeinen, Rijkswaterstaat en particulieren, waarbij op dit moment niet helemaal duidelijk is of zij ook het beheer voeren en/of (goed) onderhoud
plegen. Zo is bijvoorbeeld de authentieke windmolen te Prinsenbeek in eigendom bij de gemeente Breda, maar in onderhoud bij het waterschap en wordt de brug Hoge Vaart (1898) in eigendom van de
gemeente Waalwijk, door het waterschap in de nabije toekomst gerestaureerd, (info per 07-11-2006).
Door de inventarisatie doet zich de mogelijkheid voor om op gelijke wijze en in samenwerking met derden objecten te restaureren aan bijvoorbeeld de Frouwkensvaartseweg en de Wendelnesseweg,
evenals de vele duikersluizen van en onder de Waspikse dijk.


klik op de pijlpunt links voor de volledige aanleiding
Het is nog een vraag, omdat de exacte gegevens ontbreken, wie van de overige objecten precies het beheer voert en/of het onderhoud pleegt. In de loop der tijd zijn de objecten - in principe- allemaal
eigendom geweest van het waterschap of van de vele voormalige waterschapen, maar vanwege een veranderende functie of functieloos geworden verwisselde het object van eigenaar.
Dit betreft vooral het grote aantal bijzondere duikersluizen, zoals de monumentale Koekoeksluis te Drimmelen, nu particulier bezit, waarvan onduidelijk is wie het beheert voert en/of het onderhoud
pleegt of wil plegen.
Vanwege het verschil in eigenaar, beheer en onderhoud is daarom gekozen voor een tweeledige opzet in de uitvoering van het onderzoek.
Een eerste inventarisatie en waardestelling betreft objecten in eigendom van het waterschap, met daaraan gekoppeld een onderhouds-/restauratieprogramma en een tweede inventarisatie en waardestelling
van objecten niet in eigendom van het waterschap, zonder onderhoudsprogramma. Van beiden is een database en een fotorapportage opgesteld. Het verdient aanbeveling om de exacte eigenaar van de ob-
jecten niet in eigendom op te sporen en tevens wie het beheer voert en/of het onderhoud pleegt.



Inleiding
1.1 Inleiding
De problematiek van op een verantwoorde wijze omgaan met cultuurhistorisch erfgoed is de laatste jaren bijzonder actueel. Landelijk gezien worden op grote schaal door waterschappen, provincies en
gemeenten inventarisaties en waarderingen uitgevoerd van bijvoorbeeld aan water gerelateerde objecten. In de waardering van erfgoed speelt selectie een belangrijke rol. Wat is dusdanig waardevol
dat behoud wenselijk is en wat zou eventueel vernieuwd moeten worden.
Zie hierover bijvoorbeeld de watererfgoed@tlas, uitgebracht door Het Oversticht in Zwolle in nauwe samenwerking met het Drents Plateau te Assen.
Deze vragen leven ook bij het waterschap Brabantse Delta. Het waterschap bezit een groot aantal waterstaatkundige en bouwkundige objecten en structuren, verspreid over het westelijk deel van de
provincie N.Brabant. Bijzondere en soms unieke objecten, die van groot belang waren (of nog zijn) voor de beheersing van de waterhuishouding, maar ook voor de geschiedenis van de streek, het
landschap en die een ontwikkeling in de civiele techniek laten zien.
Vanuit de cultuurhistorie vertelt elk object zijn eigen verhaal over bijvoorbeeld de afwatering van een gebied of juist niet, de bedijking van een gebied, de inpoldering, de turfwinning, het transport daarvan.
Het waterschap Brabantse Delta wenste inzicht te verkrijgen in de cultuurhistorische waarde van de kunstwerken en installaties, die in hun bezit zijn, zoals duikers, heulen, gemalen, dijkcoupures, wind-
molens en schutsluizen.

klik op de pijlpunt links voor de volledige inleiding
Hiervoor heeft het waterschap in de persoon van de heer Paul van Geelen (Concernstaf) de heer J.Ruurd Leegstra verzocht een inventarisatie, beschrijving & waardestelling te maken van hun
watererfgoed. De heer Leegstra heeft als architectuur-, cultuurhistoricus & restaurateur ruime ervaring opgedaan op genoemd terrein voor de waterschappen Hunze en Aa’s, Noorderzijlvest,
Velt en Vecht en Reest en Wieden in samenwerking met medewerkers van de monumentenhuizen:
Libau te Groningen en Stichting Drents Plateau te Assen, aangevuld met de expertise van de monumentenwachten en de civiele technici van de waterschappen.
De methodes van onderzoek zijn na goedkeuring van de directies eveneens beschikbaar gesteld voor het waterschap De Brabantse Delta,

1.2 Opdracht/doel
Het doel van dit project is het verkrijgen van een overzicht van cultuurhistorische objecten met daaraan gekoppeld een, op basis van cultuurhistorisch verantwoorde criteria, prioriteitsstelling op
grond waarvan ingezet kan worden op behoud, ontwikkeling of functioneel beheer en onderhoud, inclusief een financiële paragraaf met een globale berekening van de kosten, die gemoeid zijn met het
behoud en de instandhouding van deze objecten. Het kan verder een basis bieden voor het vaststellen van een eigen cultuurhistorisch beleidskader. Zie daarover meer het beslisdiagram, ontwikkeld door
het waterschap Hunze en Aa’s (de heer G.Sterk) en tevens beschikbaar gesteld voor het waterschap Brabantse Delta, (blz. 10)


Brabantse Delta;  
 

2. Boeknummer: 00083  
Langs de rand van het zand. Waterstaatsgeschiedenis in de Brabantse Delta
Natuur -- Waterstaat           (2009)    [Jan van den Noort]
Langs de rand van het zand. Waterstaatsgeschiedenis in de Brabantse Delta
Woord vooraf
Veel waterschappen zijn respectabele oude organisaties met wortels tot in de middeleeuwen. Maar heden ten dage zitten er ook jonkies tussen,
zoals Waterschap Brabantse Delta, amper vijf jaar oud. Vergis u niet!
Achter dat jeugdige uiterlijk gaat een eeuwenoude geschiedenis schuil.
Zo’n tweehonderd waterschappen in het West- en Midden-Brabantse gingen Brabantse Delta voor en hun DNA is nog duidelijk herkenbaar in
het nieuwe waterschap.
Waar vroeger het beheer van polderpeilen, dijken en sluizen een hoofdrol speelde, ligt het accent vandaag de dag op de zuivering van afvalwater en
de kwaliteit van het oppervlaktewater. Het waterschap wordt daarnaast geacht in te spelen op klimaatverandering en verband te leggen met
uiteenlopende onderwerpen als milieu, landschap, ruimtelijke ordening, economie, cultuurhistorie en recreatie.
Waterschap Brabantse Delta vroeg historicus en cartograaf dr. Jan van den Noort om te onderzoeken hoe die lappendeken van polders
en poldertjes werd samengevoegd en welke rol het verlangen naar voldoende schoon water daarbij speelde. Ik begreep dat Brabant zich niet
gemakkelijk liet kennen, maar het is een verbluffend rijke geschiedenis geworden. Die rijkdom wordt nog onderstreept door verrassende foto's
van Joop Reijngoud, de heldere kaartjes van de auteur en een fris ontwerp van Karin ter Laak.
Ik wens u veel leesplezier.
Joseph A.M. Vos
Dijkgraaf Waterschap Brabantse Delta

Waterschap Brabantse Delta;  
 

3. Boeknummer: 00221  
Zwerven door de Rith
Natuur -- Waterstaat           (1995)    [Peter de Jaeger]
Zwerven door de Rith

VOORWOORD
Breda staat bekend als een stad in het groen. Niet alleen omdat het stedelijk gebied wordt
gesierd met veel bomen en struiken in parken en lanen, maar ook vanwege de landschappelijke
omgeving rondom de stad, de kleigronden met de landgoederenzone ten noorden en de zand-
gronden met de beekdalen en bossen ten zuiden van de stad. Voor de leef- en woonkwaliteit van
de burgers van Breda zijn die buitengebieden zeker zo belangrijk als de bebouwde omgeving
in het centrum.
In die afwisseling van landschappen is er een gebied, Effen-De Rith, dat door zijn ligging
misschien wat minder bekend is. Ingeklemd tussen het bekende Mastbos en het Liesbos, door-
sneden door de A16, is het gebied vooral bekend bij liefhebbers. Zij kennen de bijzondere waarde
van de natuurgebieden de Vloeiweide en de Krabbebosschen. Zij zien de inspanningen tot
behoud van zandpaden en beukenlanen en genieten van alles wat daar leeft, groeit en bloeit.
Daarbij heeft het gebied ook nog zijn eigen historie en economische ontwikkeling, die in
het landschap en de boerderijen zijn terug te vinden.
Een bezoek aan De Rith kan ik u van harte aanbevelen. Zet uw auto aan de kant en ga te
voet verder of nog beter, pak de fiets en ga op ontdekkingstocht. Om het u makkelijk te ma-
ken is hiervoor een speciale fietsroute opgenomen. Na lezing van dit boek en een bezoek aan
De Rith zult u dan met mij tot de conclusie komen dat dit prachtig stukje Breda onze be-
scherming verdient.
drs. E.H.T.M. Nijpels
burgemeester van Breda

Uitgeverij De Geus;  
 

4. Boeknummer: 00455  
De onherbergzame Biesbosch
Natuur -- Waterstaat           (2002)    [Rob Haan e.a.]
De onherbergzame Biesbosch
over griendketen, woonarken en kooihuizen

INHOUDSOPGAVE
Inleiding 9
Het ketenbesluit van 1924 11
Springtij en een oud kooihuis 19
Op wacht in de keet op de Beversluis 23
Kloven en kenezalf 27
De ark tussen “het vuil” 31
De Fantenkeet 35
Piepers met lawaaisaus 39
Cholera in de keet op hef Jannezand 43
Een gat in het dak 47
Een boom als baken 49
Met “je hele hebben en houwe” in de boot 53
In een Schliekerark bij de Huiswaard 57
Jagermeister en natte ogen 63
Gebroken Engels en Dutch chocolate 69
Spek en bonen of de geboorte van een spreekwoord 75
Op de hanenbalken in de keet 79
Vijf Jannen in hun Jannekeet 85
Een Toontje hoger 89
Vrouwen in de Biesbosch 93
Een na-oorlogse schrankkeet 99
Crisisberaad op de Dood 103
Wat niet weet, wat niet deert (Nawoord) 107
Referenties 111


Voorwoord
Er is al heel wat gepubliceerd over de Biesbosch: leesboeken, prentenboeken, kijkboeken, enz. enz., zodat je je afvraagt wat kan een volgend boek nog toevoegen
aan al deze wetenswaardigheden. Niets waarschijnlijk wat u al niet elders kunt lezen of zien, maar toch... toch is er alle aanleiding om dit boek: “De onherberg-
zame Biesbosch” bijzondere aandacht te geven.

Het gaat nou eens niet over de natuur, de vogels, eb en vloed, slik en water, of grienden en riet, nee, in dit boek staan de griendketen, de woonarken en de kooi-
huizen centraal. En dat is toch wel een belangrijke toevoeging aan de verslaglegging over de Biesbosch.
Het is belangrijk omdat het vertelt hoe mensen, onze voorouders, destijds woonden, dus leefden in de Biesbosch en waarom.

Maar het is ook belangrijk omdat deze mensen ons dat niet meer kunnen vertellen en de gebouwen e.d. gaandeweg slechter worden en verdwijnen.
Over enige tijd zal ons niets meer nog hieraan herinneren, maar hebben wij dit boek om het door te geven aan onze kinderen.
Maar verder is het gewoon ook een leuk boek; een boek met foto’s en afbeeldingen die zeer tot de verbeelding spreken en die de tekst een dimensie geven
waardoor de lezer zich in de tijd kan verplaatsen.

Als burgemeester van Drimmelen, met verreweg het grootste deel van de Biesbosch binnen de grenzen, maar ook als bestuurder van het Nationaal Park De
Biesbosch ben ik er trots op dat dit boekwerk is verschenen. Samen met “De Biesbosch ten tijde van het getij” van Jan Hoek en “Biesbosch Panorama” van
Hans Werther vormt dit boek van Rob Haan c.s. een mooi trio dat de lezer op slag een leken-deskundige van onze fraaie Biesbosch maakt.

Ik wens de lezer veel plezier met dit boek en hoop dat het hem/haar weer een reden geeft om een bezoek te brengen aan ons mooi nationaal park. Weet dat u van
harte welkom bent.
Made, oktober 2002
Burgemeester J. Elzinga van Drimmelen.

Inleiding
Wonen in de Biesbosch. Wie het nu hoort denkt aan een vakantiehuisje, aan zon en water en plezier maken. Leven en wonen in de Biesbosch had nog niet zo lang geleden
echter een heel andere betekenis. Toen werkten er op de vele zandplaten en eilanden nog biezenplanters, rietsnijders, griendwerkers en eendenkooikers.


Zij woonden er van maandag tot zaterdag (en soms permanent) in griendketen, woonarken of eenvoudige huizen. Onderkomens die de term woning nauwelijks
verdienden. Het leven was er zwaar en men leed veel ontberingen. Toch was er vaak ook tijd voor vrolijkheid en optimisme.

Als de keten en arken eens konden praten..., ieder onderkomen heeft immers zijn eigen geschiedenis en elke hakker of planter heeft een persoonlijke herinnering aan die
vervlogen tijd.
In ‘De onherbergzame Biesbosch’ zijn enkele van die herinneringen opgetekend; ware gebeurtenissen, anecdotes en soms een historie ontsproten in de gedachten
van een griendwerker met een beetje (te) veel fantasie.
Die verhalen verdienden het volgens ons om vastgelegd te worden.

De meeste keten en arken zijn inmiddels al uit de Biesbosch verdwenen. Sommige hebben de tand des tijds niet kunnen doorstaan. Anderen zijn zwaar verwaarloosd of door
vandalen gesloopt.
De Biesbosch is natuurgebied geworden met minder oog (en geld) voor de cultuurhistorie. Wat er nu nog aan bouwsels over is, zal lang niet allemaal kunnen
blijven bestaan. De leegstand zal de meeste gebouwen uiteindelijk fataal worden.
Gelukkig worden er nog wel enkele keten in ere gehouden. Authentiek ingericht, met een wandelpad er langs, zodat de Biesboschbezoeker de sfeer van het
leven op de gorzen en in de grienden nog even kan meebeleven. Ook een enkele woonark is nog te bezichtigen; dankzij de inspanning van het
Biesboschmuseum in Werkendam.

Voor de rest zal de geïnteresseerde Biesboschbewonderaar het moeten doen met dit boekje waarin wij een aantal keten, arken en kooihuizen met een speciale
historie de revue laten passeren.
Dordrecht, 1 augustus 2002
De samenstellers

Verse Hoeven Raamsdonksveer;  
 

 

Uitgebreid zoeken

Laatste wijziging binnen getoonde publicaties: 1 april 2022