HEEMKUNDEKRING OP DE BEEK PRINSENBEEK Beeldbank Bibliotheek

 

Aantal gevonden publicaties : 171   (uit: 659) Getoond wordt publicatie : 1 t/m 30

Uitgebreid zoeken

1.

Boeknummer: 00228   Het Snuffeltje. Personeelsblad Hagedonk 1978-1981 Zorg -- Verzorgingshuis Hagedonk           ( 1978 - 1980)    [Redactie Hagedonk] Personeels - bewonersblad van het Verzorgingshuis 'Hagedonk' Eigen band Verz.huis Hagedonk;

2.

Boeknummer: 00229   Het Snuffeltje. Personeelsblad Hagedonk. 1981-1984 Zorg -- Verzorgingshuis Hagedonk           ( 1981 - 1984)    [Redactie Hagedonk] Personeels - bewonersblad van het Verzorgingshuis 'Hagedonk' Eigen band Verz.huis Hagedonk;

3.

Boeknummer: 00230   Het Snuffeltje. Personeelsblad Hagedonk. 1984-1986 Zorg -- Verzorgingshuis Hagedonk           ( 1984 - 1986)    [Redactie Hagedonk] Personeels - bewonersblad van het Verzorgingshuis 'Hagedonk' Eigen band.Verz.huis Hagedonk;

4.

Boeknummer: 00235   Gemeentegids Prinsenbeek 1987/90 Overheid -- Gemeentegids           (1987)    [Gemeentebestuur Prinsenbeek] VOORWOORD Na het verschijnen van de zesde druk van de informatie-gids Prinsenbeek in november 1981 ligt thans voor u de zevende editie. Ook deze brochure - waar nodig of wenselijk bijgewerkt en aangepast - zal u wederom inzichtelijk maken wat er zoal leeft in deze gemeente; hoe rijk geschakeerd onder meer het verenigingsleven is, zowel op het terrein van cultuur, sport als van gezondheidszorg. Ik hoop van harte, dat ook deze uitgave een vaste plaats moge krijgen in elk gezin. Wellicht zelfs naast de bij gelegenheid van de officiële heropening van het verbouwde en uitgebreide gemeentehuis uitgegeven speciale brochure; daarin is namelijk onder andere precies aangegeven waar en van welke diensten u binnen dat huis gebruik kunt maken. Ten gemeentehuize zijn de medewerkenden uiteraard altijd bereid u nog verdere informatie te verstekken Prinsenbeek, mei 1987. Mr L.K.M. Verwiel, Burgemeester. Holland Advertising bv;

5.

Boeknummer: 00274   Hage, Werkgroep Haagse Beemden nr 43-48/1985/86 Historie -- Haagse Beemden, werkgroep           (1985 - 1986)    [ Herman Dirven, Christ Latour] Hage, Werkgroep Haagse Beemden nr 43 t/m 48. December 1985 December 1986 Geschiedenis van Princenhage en Prinsenbeek Wederom een dik nummer van Hage. Dit deel is een extra toevoeging (V-Extra), dat in feite betrekking heeft op het tijdperk dat reeds in de delen IV en V beschreven is. Zoals we nu ons programma kunnen overzien, zijn de nog uit te geven delen van de geschiedenis "Hage” als volgt te omschrijven: Deel - Omschrijving - Nummer Hage - Is verschenen I Prehistorie en Middeleeuwen tot 1327 26 nov. ’79 II De late Middeleeuwen: 1328 -1490 27-28 dec. '80 III XVe Eeuw en 80 jarige oorlog 1428 - 1490 29-28 dec. ’81 IV Ten tijde van de Generaliteid 1648 - 1793 31-35 sept. ’83 V Bataafse en Franse Tijd 1795 -1815 36-42 juli ’85 V-Extra Dagboek van enkele Bekenaren (1690-1824) 43-48 dec. '86 - Nog uit te geven: - Planning - Verschijnt VI Negentiende eeuw 1815-1913 49-54 rond eind ’88 VII Eerste helft Twintigste eeuw 1914-1940 55-60 eind ’90 VIII Princenhage (Breda-West) en Prinsenbeek (1941-heden) 61-66 eind '92 IX Registers 67 1993 Opmerking (zie ook pagina 2) Indien U geïnteresseerd bent in een overzichtelijke beschrijving van de geschiedenis van Princenhage-Prinsenbeek, dan kunt U alle delen - tot nog toe verschenen- bestellen. Deel - Hage - Prijs - Opmerkingen I 26 8,50 enkel II 27-28 17,- dubbel III 29-30 17,- dubbel IV 31-35 50,- 2 jaargangen V 36-42 50,- 2 jaargangen VI 43-48 51,- 2 jaargangen  Drukkerij Perfect B.V.;

6.

Boeknummer: 00320   Toen en Nu, vliegend boven Breda Historie -- Breda, algemeen           (2007)    [Willem Verhagen] Luchtopnamen van Aviodrome van Breda vanaf 1927 Voorwoord Aviodrome De luchtfotografie nam een grote vlucht tijdens de Eerste Wereldoorlog van 1914-1918. Militaire verkenners observeerden vanuit de lucht vijandelijke troepen. Dit gebeurde vanuit luchtballons, zeppelins en vliegtuigen. Het maken van een foto had als groot voordeel dat niet alleen de piloot, maar ook de militaire staf de informatie kon interpreteren. Op 21 november 1921 ging de Fototechnische Dienst van de KLM van start, sindsdien heeft deze diverse naamswijzigingen ondergaan. Vanaf 1 januari 2003 is de naam AVIODROME Luchtfotografie, gevestigd in Lelystad. Het archief toont de rijke historie van luchtfotografie met op dit moment zo'n 150.000 negatieven. Ruim de helft van deze negatieven zijn zwart/wit glasplaatnegatieven. AVIODROME Luchtfotografie Lelystad e-mail: luchtfotografie@aviodrome.nl info: www.aviodrome.nl Inleiding Vliegend boven Breda, toen en nu De stad Breda is in al haar facetten al meer dan honderdveertig jaar uitvoerig vastgelegd op de gevoelige plaat. Op de oudste foto's, genomen rond 1870, zien we vaak gebouwen die inmiddels verdwenen zijn, zaken die bleven en situaties die onherkenbaar veranderden. Foto's geven je een blik in het verleden van je stad, hoe wegen en waterpartijen werden aangelegd en weer verlegd. Hoe industrieën zich ontwikkelden en weer verdwenen. Hoe steden- bouw het landschap definitief wijzigde. Over dit alles bestaan meerdere boeken, die nauwkeurig weergeven hoe de stad Breda er in een bepaalde periode uitzag. Ook luchtfoto's zijn hierin verwerkt. In deze uitgave worden de veranderingen op een unieke wijze getoond. Aan de hand van oude luchtfoto's uit het archief van Aviodrome Luchtfotografie heb ik Bredase locaties en plaatsjes geselecteerd die een beeld geven van het Breda van soms tachtig jaar geleden. In 2007 zijn van diezelfde plaatsen opnieuw luchtfoto's gemaakt, die de vaak spectaculaire ontwikkeling laten zien die onze stad heeft doorgemaakt. Het is de bedoeling dat u zelf, met behulp van de korte teksten die bij iedere foto geplaatst zijn, op ontdekkingstocht gaat. Zo ziet u wat er van de oude situaties is overgebleven, of ziet hoe bijvoorbeeld uw huidige woon- of werkomgeving er jaren geleden uitzag. Ik verzeker u dat het een interessante trip wordt! Zelf heb ik vele uren genoten van de bestudering van de oude en nieuwe opnamen die een heel apart beeld van Breda geven. Soms doet overigens een vergrootglas wonderen! De zoektocht in het genoemde archief heeft helaas geen (bruikbare) foto's opgeleverd van Ginneken, Bavel en Ulvenhout; die stukken van Breda blijven hier dan ook ongezien en onbesproken. Laurens Siebers was behulpzaam bij het doorzoeken van het fotoarchief van Aviodrome Luchtfotografie; samen met Eloi Koreman heeft hij kritisch gekeken naar de tekst van dit boekje. Ik wens de lezer veel kijk- en leesplezier. Breda, september 2007 Willem Verhagen VenW Collective Hoogeveen;

7.

Boeknummer: 00321   Rondje Liesbos. Deel III Historie -- Princenhage, algemeen           (2015)    [Kees van Endschot] Rondje Liesbos deel 3 Zie ook 00032, 00046 en 00443 (Rondje Liesbos dl 1, 2 en 4) Voorwoord Voor U ligt alweer het derde deel van Rondje Liesbos dat in grote lijnen op dezelfde wijze als de eerste twee delen is samengesteld, dus met de straten die aan het Liesbos grenzen en zij die er op uitkomen. Een extraatje in dit deel vormen de hoofdstukken van de parochie Liesbos en de geschiedenis van het Liesbos zelf. Deel III behandelt de straten aan de zuidkant van het Liesbos. Net als in de eerdere delen beginnen de hoofdstukken van de straten met een korte beschrijving ervan. Daarna worden de huizen, die vóór of in 1965 gebouwd zijn, een enkele uitzondering daargelaten, één voor één per straat en kant behandeld. De bewoners van de oudste panden vanaf het bevolkingsregister uit 1811 en kadastraal vanaf 1824-1832. Hierbij ook de huizen die al jaren geleden verdwenen zijn. Per pand beschrijven we de opeenvolgende bewoners in het boek, voor zover die bekend zijn. Van de ene familie wat meer dan van de andere, wat minder uit de 19e eeuw en wat meer uit de 20e. Het was niet mogelijk om alle gegevens in het boek te verwerken. Veel oude informatie komt van het Bredase stadsarchief, onmisbaar voor geschiedschrijving. In deel III komen we in het uitgestrekte landschap verschillende bebouwing tegen, zowel buitenplaatsen, hotels, villa’s en herenhuizen, als wel boerderijen en arbeiderswoningen. Allemaal komen ze aan de beurt, velen met foto’s herkenbaar gemaakt. De afbeeldingen van de huizen en zijn bewoners komen voor het grootste deel van families die daar vroeger woonden en zij die de tegenwoordige woningen bevolken. Zonder hun medewerking was het niet mogelijk dit boek te maken. In dit deel behandelen we de volgende hoofdstukken: 1: (Oude) Liesboslaan (tussen Drielindendreef en Moerdijkse Postbaan) Blz. 3-88 2: Dwarskootsestraat Blz. 89-107 3: Liesstraat Blz. 108-192 4: Moerdijkse Postbaan (Bredase zijde tot Sprundelsebaan) Blz. 193-227 5: Parochie Liesbos Blz. 228-249 6: Het oude Liesbosch Blz. 250-267 Veel informatie uit vooral de 20e eeuw komt van mensen die met deze streek bekend zijn, ook de namen van personen op de vele groepsfoto’s in dit deel. Vooral van die afbeeldingen was het soms moeilijk om de namen van personen terug uit het geheugen te halen. Verschillende ontbreken dan ook, terwijl er bij sommige twijfels waren. Naar mijn mening horen herkenbare personen op foto’s met naam benoemd te worden, dat er dan vergissingen ontstaan is niet uit te sluiten. Ik hoop met dit boek de herinneringen uit uw vroegere jaren terug te halen en de jeugdigen onder U wat bij te brengen van wie, waar en wanneer mensen in deze streek woonden en werkten, met de manier waarop. Ik wens U veel plezier met het lezen. Als de reacties op dit deel net zo zijn als op de vorige twee, weet ik dat mijn ‘werk’ niet voor niets is geweest. Kees van Endschot Oktober 2015 In eigen beheer Kees van Endschot;

8.

Boeknummer: 00322   Moed en Deugd. Ridderorden in Nederland. De ontwikkeling van een eigen wereld binnen de Nederlandse samenleving. Dl 1 Historie -- Nederland, algemeen           (2003)    [J.K.van Zelm van Eldik] Geschiedenis van de ontwikkeling van de Nederlandse ridderorden in Nederland. Twee delen met kleurillustraties, bijlagen, noten en naamregisters voor deel 2 zie ook 00323 INHOUD 13 WOORD VOORAF 15 TEN GELEIDE 19 VERANTWOORDING 21 1.INLEIDING 21 Ontstaan en ontwikkeling van orden en onderscheidingen 21 Ridderorden 28 Onderscheidingen 35 2. OUDE RIDDERORDEN IN ONZE LANDSTREKEN ORDE VAN SINT-JACOB, ORDE VAN SINT-ANTONIUS, ORDE VAN DE TUIN, ORDE VAN HET GULDEN VLIES 35 Algemeen 35 Orde van Sint-Jacob 38 Orde van Sint-Antonius 47 Orde van de Tuin 54 Orde van het Gulden Vlies 61 3. OUDE RIDDERLIJKE ORDEN OF GEESTELIJKE RIDDERORDEN IN NEDERLAND ORDE VAN SINT-JAN, ORDE VAN DE TEMPELIERS, DUITSCHE ORDE, ORDE VAN HET HEILIG GRAF 61 Algemeen 61 Orde van Sint-Jan; Maltezers en Johanniters; van het Heilige Land naar Europa 64 Johanniters in Duitsland en in Nederland 79 Maltezers in Nederland 81 Orde van de Tempeliers 81 Ridderlijke Duirsche Orde Balije van Utrecht 98 Orde van het Heilig Graf MOED EN DEUGD 101 4. RIDDERORDEN IN DE FRANSE TIJD ORDE VAN DE UNIE, ORDE VAN DE REUNIE 101 Orde van de Unie 101 Ontstaan 113 Ordeleden 117 Functionarissen 117 Plechtigheden 119 Administratie, Financiën en Goederen 120 Ordetekenen 150 De orde spreuk 150 Kostuum en degen 152 Orde van de Reünie 161 Slot 163 5. AANLOOP TOT DE INSTELLING VAN TWEE RIDDERORDEN IN HET JAAR 1815 163 Grondwetsartikel en eerste opzet 165 25 maart 1815 Eerste voorstel van luitenant-generaal J.W. Janssens; de achtergrond van de stichting van de Militaire Willems-Orde 166 In Nederland 168 In België 171 26 maart 1815 De koning schakelt de Hoge Raad van Adel in 172 28 maart 1815 Eerste advies van de Hoge Raad van Adel 173 1 april 1815 Tweede voorstel van luitenant-generaal J. W. Janssens 174 2 april 1815 Reactie van de koning op het eerste advies van de Hoge Raad van Adel 175 6. INSTELLING VAN DE MILITAIRE WILLEMS-ORDE 1815 175 Algemeen 175 Een militaire orde alleen toegankelijk voor officieren, of ook voor militairen beneden de rang van officier? 177 10 april 1815 Tweede advies van de Hoge Raad van Adel. De koning wacht met ongeduld 184 21 april 1815 Advies Raad van State 187 21 april 1815 Zelfstandig advies aan de koning van de president van de Hoge Raad van Adel 188 24 april 1815 Aanbieding van het wetsontwerp aan de Staten-Generaal 188 27 april 1815 Antwoord van de Staten-Generaal 189 Niet 30 april, doch 6 mei 1815 de werkelijke geboortedag van de Militaire Willems-Orde? 190 Penningen ter herinnering aan de stichting van de orde 191 In het Koninkrijk der Nederlanden geen gave en complete ordestatuten 191 Het Reglement van administratie en discipline voor de Militaire Willems-Orde 193 Eerste benoemingen in de Militaire Willems-Orde 7. INSTELLING VAN DE ORDE VAN DE NEDERLANDSE LEEUW 1815 Hervatting van de draad voor de civielen Een civiel ordeteken, naar een schets ingezonden door baron Van Spaen la Lecq Project-jonkheer A.C. Snouckaert van Schauburg Project-mr. R. Metelerkamp Eerste advies Raad van State Slotadvies van de Raad van State Totstandkoming van de Wet op de orde 8. DE MILITAIRE WILLEMS-ORDE VANAF HAAR INSTELLING Algemeen Het doel van de orde Tekortkomingen allerwegen door overhaasting, ondeskundigheid en zuinigheid Ontbrekende ordefunctionarissen Geenjaarfeest Geen ridderdiploma's Leemten in de orderegisters Geen groots ceremonieel Oneffenheden bij de riddersoldijbepaling De gebrekkige ontnemingsregeling Postuum eerbetoon over het hoofd gezien De onvolledige vaandel-decoratiebepaling Geen ordekapittel De kanseliersfunctie De ordekanselarij Een Nederlands museum van ridderorden en onderscheidingen Wets- en reglementsherziening 1940-1941 Twee herzieningswetten Naar een werkzaam kapittel 9. MOED, BELEID EN TROUW IN HET VROEGERE NEDERLANDS-INDIË MILITAIRE WILLEMS-ORDE; ERETEKEN VOOR MOED EN TROUW; HONORABLE MENTIE; PROBLEMATIEK BIJ HET DECOREREN OVERZEE Inleiding De Militaire Willems-Orde tot rond 1840 De Militaire Willems-Orde vanaf rond 1840. Ontstaan van het ereteken voor Moed en Trouw De ‘Honorable Mentie’ of de lagergeplaatste onderscheiding; andere vormen van eerbetoon De roep om een koloniale orde Slot 10. DE ORDE VAN DE NEDERLANDSE LEEUW ONDER DRIE KONINGEN 1815-1890 381 Tijdperk koning Willem I 381 De eerste benoemingen in de orde 386 Voorzieningen voor de orde die achterwege bleven 386 GEEN KAPITTEL 388 GEEN ORDEREGLEMENT 389 DIPLOMAPROBLEMATIEK 390 GEEN ORDEKLEDING 390 ONDERLINGE STEUNVERLENING 3pl GEEN PRIVILEGES VOOR ORDELEDEN 391 Voorstellen tot stichting van andere civiele orden 395 Koninklijk eerbetoon in de schaduw van de Orde van de Nederlandse Leeuw 407 De ontplooiing van de Orde onder koning Willem I 414 De statuten strijd onder koning Willem I 423 Tijdperk koning Willem II 426 Tijdperk koning Willem III 426 De eerste jaren; beginselkwesties; de koning tegenover mr. J.R. Thorbecke 432 Het beginsel van mr.J.R. Thorbecke 435 Andere beginselkwesties 447 De Staten-Generaal en hun oordeel 462 Een herzieningsplan dat geen doorgang vond 472 De laatste jaren 481 11. NEDERLANDS EERBETOON AANGEVULD MET LUXEMBURGSE RIDDERORDEN 1841-1890 ORDE VAN DE EIKENKROON, ORDE VAN DE GOUDEN LEEUW VAN HET HUIS NASSAU 481 Orde van de Eikenkroon 484 De instelling van de orde niet vereeuwigd 484 Nadere voorschriften voor de orde 485 In botsing met onze grondwet 49° De kostenfactor 504 Decoratiebeleid 507 Intrekkingen 507 De registratie 507 De ordetekenen 512 Orde van de Gouden Leeuw van het Huis Nassau 512 Instelling 520 Ledenaanwas 520 Hertog Adolph 525 De uitbreiding van de orde 526 Terugkeer naar de oude vorm 526 De ordetekenen WOORD VOORAF De schrijver van dit omvangrijke en vaak tot in de details informatieve boekwerk, de heer J.A. van Zelm van Eldik, is een van de zeer weinige grote deskundigen op het terrein van de Nederlandse onderscheidingen, maar niet alleen daarvan. Ook zijn kennis op het terrein van de middeleeuwse ridderorden, waarvan tot in onze tijd nog een aantal zijn overgebleven - de meest bekende zijn de Orde van de Kousenband op- gericht door de Engelse koning Eduard de Derde in de veertiende eeuw en de door 'de Grote Hertog van het Westen' Filips de Goede van Bourgondië in de vijftiende eeuw in het leven geroepen Orde van het Gulden Vlies - is indrukwekkend te noemen. Het is daarom verheugend, dat hij thans, op hoge leeftijd zijnde, al zijn grote kennis op het terrein van de verlening van onderscheidingen en al hetgeen daarbij hoort in dit boekwerk heeft opgenomen. Daarvoor kan iedereen - en dat zijn in de eerste plaats naar ik denk, de in de Nederlandse orden gedecoreerden - de auteur uiterst dankbaar zijn. De heer Van Zelm van Eldik heeft zijn deskundigheid opgedaan als Secretaris van de Kanselarij der Nederlandse Orden in de periode 1948-1977. Daarnaast is hij een van de initiatiefnemers en de grote promotor geweest van de oprichting van de Stichting tot instandhouding van het Museum van de Kanselarij der Nederlandse Orden, welk museum onderdak heeft gevonden in het Nationaal Museum Paleis het Loo in Apeldoorn. Mede door zijn toedoen en dat van zijn echtgenote, gedurende vele jaren conservator van het museum, is de collectie uitgegroeid rot waarschijnlijk de belangrijkste in zijn soort in Europa. Waarschijnlijk als gevolg van een te grote bescheidenheid heeft de auteur verzuimd te vermelden, dat hij reeds sedert 1988 Lid van Verdienste is van de Koninklijke Vereniging van Leden der Nederlandse Ridderorden op grond van zijn grote verdiensten voor de vereniging. Oosterbeek, december 2002 Mr H.E. Koning, Voorzitter van de Stichting tot instandhouding van het Museum van de Kanselarij der Nederlandse Orden, Voorzitter van de Koninklijke Vereniging van Leden der Nederlandse Ridderorden. Walburg Pers Zutphen;

9.

Boeknummer: 00323   Moed en Deugd. Ridderorden in Nederland. De ontwikkeling van een eigen wereld binnen de Nederlandse samenleving. Dl 2 Historie -- Nederland, algemeen           (2003)    [J.K.van Zelm van Eldik] Geschiedenis van de ontwikkeling van de Nederlandse ridderorden in Nederland. Twee delen met kleurillustraties, bijlagen, noten en naamregisters Voor deel 1 zie ook 00322 INHOUD 12. INSTELLING VAN DE ORDE VAN ORANJE-NASSAU 1892 De lege plaats De voorbereidingen Raad van State, eerste en tweede ontwerp Ontstaan van de eremedaille Het wetsontwerp in de Tweede Kamer Het wetsontwerp in de Eerste Kamer De zwaardenbepaling bij de nieuwe orde Onderwerpen die m de Staten-Generaal niet ter sprake zijn gekomen De eremedaille Het ordekapitrel Geen uitvoeringsbepaling De ordespreuk God zij met Ons Slotbeschouwing 13. DE ORDE VAN DE NEDERLANDSE LEEUW EN DE ORDE VAN ORANJE-NASSAU SAMEN OP WEG TIJDPERK VAN DE KONINGINNEN EMMA EN WILHELMINA 1890-1948 Naar een nieuwe tijd De Orde van de Nederlandse Leeuw nog als eenling Het jaar 1892. De regentes en de nieuwe ridderorde Regels en normen Vinnige confrontaties met de sociaal-democraten in de Staten-Generaal Gedachten aangaande opheffing van de orden Dr. A. Kuyper en zijn lintjesaffaire 1909-1910 Ridderorden en christelijk leven en denken Decoratieverleningen aan ambtenaren en militairen Decoratieverleningen in het bedrijfsleven Decoratieverleningen aan artsen en geestelijken Vrouwen in de orden De orden in de wereld van kunst en cultuur De orden en de filantropie Onderscheidingstekenen voor geld verkrijgbaar? De eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau Ridderkruis of eremedaille? 687 14. DE ORDE VAN DE NEDERLANDSE LEEUW EN DE ORDE VAN ORANJE-NASSAU NAAR VERANDERING TIJDPERK VAN DE KONINGINNEN JULIANA EN BEATRIX VANAF 1948 687 Inleiding 687 Raad voor Onderscheiding en Eerbetoon 690 Een afgesprongen kapittelvoorstel 691 Decoratiecommissie 696 Voorstellen tot vernieuwing 699 Gevoelens aangaande de vernieuwingsvoorstellen 699 Opinies in de Staten-Generaal 700 De commissie - Houben 704 Een moeizame gang 713 De Commissie-Portheine 716 Andere voorstellen 717 Het wetsvoorstel van 1985 718 Het wetsontwerp in de Tweede Kamer 724 Het wetsontwerp in de Eerste Kamer 725 Kapittel en Kanselarij bij de civiele orden 729 De herziene ordewet 730 Wijziging van de herziene ordewet 730 Besluit Kapittel voor de civiele orden 731 Het orde reglement 733 Wijziging van het reglement 733 Het Kapittel voor de civiele orden 733 Herinneringsmedaille buitenlandse bezoeken 735 H et vernieu wingsj aar 1996 740 De j aren 1997-2000 741 Eerste kapittelrapportage 743 Zwakke zijden van het nieuwe stelsel 745 Is er werkelij k gedemocratiseerd? 747 15. HET BROEDERSCHAP VERBONDEN AAN DE ORDE VAN DE NEDERLANDSE LEEUW 1815-1994 747 Opzet 747 De eerste generaties van broeders 749 De broeders en het Legioen van Eer 751 Broeders die ridder werden 751 De normen 754 Vrouwen broeders 756 Broederbedrog 763 Naar het einde 767 16. ONTNEMING EN ZUIVERING VAN DE RIDDERORDEN 767 Ontriddering volgens de ordewetten 769 Zuivering van de ridderorden 769 Wet Zuivering Nederlandse orden 1946 772 De zuivering van vreemdelingen 774 De zuivering van landgenoten 781 Geen postume zuivering 781 Slot 783 17. DE VERSIERSELEN VAN DE MILITAIRE WILLEMS-ORDE, DE ORDEN VAN DE NEDERLANDSE LEEUW EN VAN ORANJE-NASSAU EN HUN MAKERS 783 Algemeen en de Militaire Willems-Orde in het bijzonder 805 Officiële overgang van de geborduurde naar de metalen plaque 809 Vervolg versierselen algemeen en de Militaire Willems-Orde in het bijzonder 817 De versierselen van de Orde van de Nederlandse Leeuw 833 De versierselen van de Orde van Oranje-Nassau 842 Versierselen bezet met edelstenen 845 Geen ordeketens 846 Curiositeiten op ordegebied 847 18. ORDEN VAN DE DYNASTIE LE TRES NOBLE ORDRE DE LA FIDELITEj HUISORDE VAN DE GOUDEN LEEUW VAN NASSAU SEDERT 1905; HUISORDE VAN ORANJE 847 Een achttiende-eeuwse huisorde: le trés noble Ordre de la Fidélité 847 Koninklijke huisorden, initiatief tot instelling 861 Huisorde van de Gouden Leeuw van Nassau 862 Huisorde van Oranje, haar inrichting 867 De Huisorde van Oranje in de praktijk 871 Reorganisatie van de Huisorde van Oranje 877 19. ORDE VAN DE GOUDEN ARK 879 20. INSTELLINGEN WERKZAAM IN HET BELANG VAN DE NEDERLANDSE ORDEN 879 Algemeen 879 Bij de Militaire Willems-Orde 882 Bij de civiele orden 887 AFKORTINGEN VAN VEEL GERAADPLEEGDE ARCHIEVEN 889 NOTEN BIJLAGEN 1 Statuten van de Koninklijke Orde der Unie van Holland, vastgesteld bij Koninklijk Decreet van 6 februari 1808 nummer 8, alsmede enige wijzigingen en aanvullingen 2 Brief van de Staten-Generaal aan de koning dd. 27 april 1815 3 Koninklijk Besluit van 30 april 1815 nummer 5a Litt. M 4 4 Militaire Willems-Orde. Stukken van belang voor de riddertoelage 5 Militaire Willems-Orde. Stukken van belang voor de ontriddering 6 Nederlandse, Nederlands-Indische en vreemde krijgsmachtonderdelen gedecoreerd met het teken van de Militaire Willems-Orde 7 Geheel van voorschriften aangaande de ridderorden van het Koninkrijk der Nederlanden 1815-2001, officieel gepubliceerd 8 Staten-Generaal: Overzicht van stukken betreffende de wetswijziging Nederlandse civiele ridderorden 1987-1996 9 Staten-Generaal: Overzicht van stukken betreffende de wijziging van de Rijks wet van 15 april 1994 10 Tweede Kamer der Staten-Generaal: Overzicht van stukken aangaande het decoratiestelsel, na de wijziging van de Wetten houdende instelling van de Orde van de Nederlandse Leeuw en Orde van Oranje-Nassau in 1994 11 Geheel van voorschriften aangaande de ridderorden van het Groothertogdom Luxemburg 1841-1890, officieel gepubliceerd 12 Statuten van de Huisorde van den Gouden Leeuw van Nassau, 1905 13 Huisorde van Oranje. Koninklijke Beschikkingen genomen na de Tweede Wereldoorlog 14 Herziene statuten van de Huisorde van Oranje 15 Extract-statuten Orde van de Gouden Ark 16 Meestertekens van Nederlandse goud- en zilversmeden die zich hebben beziggehouden met de vervaardiging en de levermg van onderscheidingstekenen van de Nederlandse ridderorden PERSONENREGISTER 1003 LIJST VAN INTEKENAREN Walburg Pers Zutphen;

10.

Boeknummer: 00325   Sporen door de rijd. Archeologie in het trace van de HSL-Zuid Ruimtelijke-ordening -- HSL/A16, Burgercomité Inpassing           (2006)    [Evert van Ginkel i.s.m. Joop Hendriks, Kees Kaptein, Marco van Trierum, Ellen Vreenegoor (Stuurgroep Archeologie HSL-zuid)] Overzicht van de archeologische vondsten tijdens de aanleg van HSL-Zuid en de geschiedenis van het traject Inhoud 4    Voorwoord 6    Archeologie zit goed in de bodem 8    Lijn door het land: de HSL-Zuid 14  Stukjes steen van jagers en verzamelaars 20  Onder heuvels bijgezet 26  Brabants boerenland 32  Een hoekje van een wereldrijk 40  Donkere Middeleeuwen 50  Het spoor van de stedendwinger 56  Naar de 21e eeuw 60  Met hoge snelheid naar de toekomst Voorwoord In 2000 is de eerste schop de grond ingegaan voor de aanleg van de HSL-Zuid, de hogesnelheidslijn die Amsterdam op 3 uur en 4 minuten reizen van het Gare du Nord in Parijs brengt, en in 1 uur en 44 minuten van Brussel-Zuid. Het project heeft veel bestuurlijke, organisatorische en technische voeten in de aarde gehad, en ook het geduld van de omwonenden is lang op de proef gesteld. Nu is het werk bijna af, en is de HSL-Zuid vanaf april 2007 gereed voor commercieel vervoer. Wat al klaar is, zijn de resultaten van het archeologisch onderzoek dat in en langs het tracé is uitgevoerd. De HSL-Zuid is een groot infrastructureel project waarbij archeologie geen blok aan het been van de bouwers is geweest en ook geen bijzaak, maar een normaal onderdeel van het hele proces. Krijgt de maatschappij daar iets voor terug? Zeker, al is de waarde niet in euro's uit te drukken. Het gaat namelijk om verrijking van de kennis van onze geschiedenis. Archeologen hebben op verschillende plekken in het tracé vondsten gedaan uit de afgelopen 7000 jaar. Soms zijn dat hele kleine ontdekkingen, maar er kunnen ook nieuwe bladzijden in de geschiedenisboekjes worden geschreven, zeker op plaatselijk niveau. Wie van de opgravingen heeft gehoord, zal zeker benieuwd zijn om na zoveel tijd te lezen wat er nu precies gevonden is. Er is een omvangrijk boek over geschreven door en voor specialisten, waarin iedere scherf, iedere verkleuring en ieder zaadje beschreven staan. Dit boekje is bedoeld voor een breed publiek van geïnteresseerden. Het gaat met grote stappen langs het tracé en door de geschiedenis. Vele illustraties, waaronder zes prachtige panorama's van Ulco Glimmerveen, brengen in dit boekje het verleden langs de spoorlijn tot leven. We wensen u veel genoegen met deze korte maar kleurrijke reis door de tijd. Stuurgroep Archeologie HSL-Zuid Johan Hendriks (gemeente Breda) Kees Kap Lein (Projectorganisatie HSL-Zuid) Marco van Trierum (gemeente Rotterdam) Ellen Vreenegoor (Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek) Projectgroep Archeologie HSL;

11.

Boeknummer: 00326   Ontspoord Magazine. jaargang 14 nr 1 Bak-van-boemeldonck -- Algemeen           (2021)    [Leden van verschillende Beekse Carnavalsverenigingen] Magazine met allerlei feiten en weetjes over het Carnaval in Boemeldonck gemaakt door leden van verschillende carnavalsverenigingen. Drie maal per jaar veschijnend. Hoofdredacteur Jasper Korving Inhoud 3    Voorwoord 6    Nieuws 8    Route van de Optocht 10  Column Sofie 12  Vrouwen die bouwen 14  Klasbak 15  Cult Classic 16  Dieren voorspellen de nieuwe Prins 20  Black Eagles jr. 22  CV Bende Gek?! 24  CV de Bixe Draoke 26  CV de Leutlaaiers 28  CV de Dwarsliggers 30  CV Ga Nou! 32  CV de Nachtbraokers 34  CV de Japjuinen 36  Afgevaardigden van de clubs 38  We zien oe gère 39  Column Nie Mokke 40  Pinneküh 41  Hoe gaat het nu met? 44  Word Lid 45  Column 42PK 46  Top 11 spelletjes voor de Fietstocht Voorwoord Boeren, burgers en buitenlui, komt dat zien! Het 56e jaar van Boemeldonck, met de 55e Grootvorst en de 54e Grote Optocht is aangebroken. En ja, de leuze liegt er niet om, want het kriebelt weer als vanouds. En laat het alsjeblieft ook zo zijn als vanouds! Ik kijk uit naar de versierde huizen, een gekleurde markt, volle straten en kroegen, de terugkeer van vrienden en bekenden naar het dorp, en dat allemaal om samen te genieten en plezier te maken. Ik verlang al weer naar het droogleggen (en misschien iets minder naar het weer aansluiten) van de pomp, het halen van een vette hap, de smakelijke aroma's van ongewassen kielen en een 'goede' zorg voor de inwendige mens. Ik heb daar - waarschijnlijk net als u - ontzettend veel zin in! Maar laten we beginnen met een Ontspoord zoals vanouds, waarin we kunnen roddelen over wie de 55e Prins van Boemeldonck wordt, wie de hofdames gaan zijn, en wie er vol trots de cup in zijn stamcafé mag plaatsen. Want die wordt - hopelijk - weer aan een club uitgereikt die dit jaar zowel het publiek als de jury overdondert. Deze vragen spelen al in de hoofden van menig Boemeldoncker. En eindelijk kunnen we bij Ontspoord hier weer over schrijven. De columnisten hoeven niet meer te filosoferen over politiek Den Haag, maar kunnen vooruitblikken naar een geweldige zesdaagse eind februari. En misschien nog wel leuker... de aanloop ernaartoe! Hoe is het gesteld met de Meestervoorspellers van de redactie? Staan de juiste kanshebbers ertussen, of trekken ze aan het kortste eind? Is dat bouwen ook voor vrouwen? Zeker wel! En het bewijs vind je hier in Ontspoord! En hoe is het met de ontwerpers? Hebben zij nog het gevoel om vanaf een blanco vei papier een kasteel op wielen te kunnen ontwerpen. Zelf kijk ik er al naar uit om verder te bladeren, want ook ik ben heel benieuwd waar de concurrentie mee op de proppen komt, waarmee we gezamenlijk bij mogen dragen aan een fantastische optocht! Al die zaken vindt u in deze Ontspoord: Ontwerpen, quotes, voorspellingen en mooie (historische) verhalen. Laat dit een start zijn van een fantastisch karnavalsseizoen. waarin we weer kunnen laten zien waar Boemeldonck groot is. Waarin we kunnen laten zien wat verbroedering is en waarin we kunnen laten zien waarom wij de mooiste optocht van het land hebben. Zing, dans,bouw, plak, lach, feest en bewonder... Tenminste, laten we het hopen! Hopelijk tot snel bij één van al die mooie evenementen die Boemeldonck te bieden heeft. Mijn kiel hangt klaar! Bastiaan van Aert Stichting Ontspoord;

12.

Boeknummer: 00327   Ontspoord Magazine. Jaargang 14 nr 2 Bak-van-boemeldonck -- Algemeen           (2022)    [Bastiaan van Aert e.a.] Magazine met allerlei feiten en weetjes over het Carnaval in Boemeldonck gemaakt door leden van verschillende carnavalsverenigingen. Drie maal per jaar verschijnend. Hoofdredacteur Jasper Korving Inhoud 3    Voorwoord 6    Welke cocktail past bij jou? 8    Verplaatst 10  Kielemblemen 12  We zien oe gère 13  Column Sofie 14  Karnavalsaccessoires 16  Make Up Your Mind 18  Pinneküh 19  Hoe gaat het nu met? 22  Liedje ontleden 23  Column 42PK 24  Karnavalsseizoen deel 1 26  WBTR 27  Column NIE Mokke 28  Duurzaam karnaval 30  Top 11 zomerkarnaval Voorwoord Leuk dat jullie ook deze editie weer bewonderen en zo ook ons voorwoord. Lastig is het wel, want normaal roepen we spontaan iets door de microfoon en typen wij dit niet van tevoren uit. Er gebeurt iets (of juist niets) in de kroeg en daar anticiperen we dan op. Als het niet met een stomme grap of een slechte uitspraak is, dan proberen we er wel een muzikale draai aan te geven. Maar wat een jaar is 2022 nu al! En het jaar is nog niet voorbij. Het is nog niet eens halverwege. Karnaval 1.0 zit er inmiddels op en we gaan door naar karnaval 2.0, dat inmiddels ook al bekend staat als Pika, de afkorting van Pinksterkarnaval. Maar goed, de februari-editie van karnaval was al fantastisch, mei veel gezelligheid, mooi weer en als vanouds allemaal samen, dus wij kijken erg uit naar het volgende feest der verbroedering. Wij, 1wee van de DJ's van Boemeldonck. maken tijdens karnaval natuurlijk van alles mee. Je kan het zo gek niet verzinnen. Het mooiste is dat wij eigenlijk op de troon van de kroeg staan en dus ook (bijnal alles zien. Soms komen de verhalen gewoon naar je toe: Van de meest slechte muzikale verzoekjes die er zijn (die wij dan proberen ergens tussen al het karnavalsgeweld te draaien), tot iemand die pingpongballen opraapt van de grond en die dan vervolgens in z'n mond wil stoppen (maar gelukkig op tijd wordt tegengehouden). Sommige verzoeknummertjes worden wel honderd keer aangevraagd met karnaval. Is het niet door de persoon zelf, dan wel door iemand anders die ingeschakeld wordt. Maar soms krijg je ook hele andere vragen. De mooiste van afgelopen karnaval was de vraag of we het nummer 'Troelalala' bij iemand in zijn Spotify-lijst wilden zetten, omdat hij de titel niet wist (mocht je het nummer niet kennen: Dit was zo'n grote hit, die was niet te missen). Alles draait in Boemeldonck om karnaval en wij proberen de boel draaiende te houden. Wij draaien maar door en zijn zeker nog niet doorgedraaid. Het is de juiste Toon die gedraaid wordt. Wel of geen optocht, wel of geen optocht. U vraagt, wij draaien... We kijken erg uit naar van de zomer en hopelijk wordt het heerlijk weer, zodat we het binnen én buiten mogen vieren. Maar lees eerst nog even deze Ontspoord door. Daarin zit een korte terugblik op het eerste deel van het karnavalsseizoen 2021/2022, maar er wordt ook al vooruitgekeken naar het tweede deel ervan. Wij willen alle lezers nog het volgende meegeven: De polonaise bewijst dat degenen die voorop lopen heus niet altijd weten waar ze naartoe gaan. Tot snel! Robin de Craen & Rik OttenheimInhoud Stichting Ontspoord;

13.

Boeknummer: 00328   Ontspoord. Magazine Jaargang 13 2021 nr 3 Bak-van-boemeldonck -- Algemeen           (2021)    [Diversen] Magazine met allerlei feiten en weetjes over het Carnaval in Boemeldonck gemaakt door leden van verschillende carnavalsverenigingen. Drie maal per jaar verschijnend. Hoofdredacteur Jasper Korving Inhoud 3    Voorwoord 6    Waar een klein dorp groot in is... 8    We zien oe gère 9    Beter een goede buur... 12  inburgeren in Boemeldonck 14  Follow the money 16  Historische fietstocht 19  Nie Mokke 20  Randy en Jim bouwen de muziek 22  ’t Pinneküh 23  Sofie 24  Klasbak 25  Hoe is het nu met... 28  Het complot van karnaval 30  We zien oe gère 31  42PK Voorwoord Beste Ontspoord-lezers, wij stellen ons graag even voor. Wij zijn Albert en Marissa Meeuwissen, twee enthousiaste sportievelingen die in 2021 een mobiele sportschool, de 'Fitbusz', zijn gestart in Prinsenbeek. Supertof dat we iets mogen vertellen over karnaval en fitheid in dit kleurrijke blad. Wat is voor ons de link tussen de Fitbusz en Karnaval? Het lijkt namelijk een uitdagende combinatie. Allereerst zijn we zelf karnavallers van het eerste uur, ervaringsdeskundigen zou je kunnen zeggen. Ons motto is dan ook: 'Wordt een Fitte BOErgondiër!' Dat is dus met 'oe', zoals in BOEmeldonck, omdat we dat wel grappig vonden. Karnaval, gezondheid en fitheid gaan allemaal over positieve energie en dat maakt ons gelukkig. Karnaval is 'even je zorgen aan de kant en de spanning van de boog'. 'Geef mij de liefde en de gein, pak jij de poen en het chagrijn.' Dat hebben de Boemeldonckers goed begrepen. Karnaval is hier een verbroederingsfeest bij uitstek, wat zich ieder jaar ontpopt tot een fantastisch evenement waar grootse dingen worden neergezet. Eenieder geeft aan karnaval de invulling die bij hem of haar past. Feit is wel dat als je iets extra's doet voor karnaval je het ook intenser beleeft. Zo werkt dat ook met je gezondheid en welzijn! Als je er iets meer voor doet of er goed voor zorgt, krijg je er ook hier meer voor terug. We willen allemaal zo lang mogelijk in goede gezondheid het feest der feesten beleven, toch!? Waar het ons om gaat is dat het allebei kan. Ons motto is niet voor niks 'Wordt een fitte Boergondiër (of Boemeldoncker)'. De Fitbusz wil daar graag een steentje aan bijdragen door 'bewegingsacfiviteit' (sport/fitness) aan te bieden op ieder niveau, naar ieders wensen en mogelijkheden. De focus ligt over het algemeen op functioneel bewegen, dus veel oefeningen met betrekking tot balans, correcte houding, coördinatie, conditie en kracht. In circuitvorm met maximaal twee groepjes van vier personen in een zeer toegankelijke en laagdrempelige setting in de buitenlucht. Dus geniet als een Boergondiër en pak je momenten voor zorg en ontzorg, en voor spanning en ontspanning. En je hoeft echt niet vier keer per week volle bak te trainen en tot de max te gaan. Feit is wel dat enige structurele bewegingsacfiviteit wenselijk is om maximaal te kunnen ’Boergondiën' of'Boemeldoncken', Heb je wat uitdaging of een steuntje in de rug nodig, zijn er herstelwerkzaamheden te verrichten of wil je een stapje hoger in je algehele welzijn.. .Tuut, tuut, daar is de Fitbusz! Maar nu eerst ontspannen. Wij wensen jullie veel leesplezier met deze editie van Ontspoord Magazine! Albert en Marissa Meeuwissen Stichting Ontspoord;

14.

Boeknummer: 00329   Historisch Kontakt. 1980-1981 eerste jaargang nr 1 Historie -- Brabant, algemeen           (1980 okt-dec)    [Herman Dirven, Jan vd Westerlaken, Joop IJsseling, Gerrit van Hoek] Driemaandelijks informatieblad voor historisch geinteresseerden in West Brabant Ter kennismaking . . . HISTORISCH KONTAKT WEST-BRABANT WAAROM? Interesse in het heden, de toekomst en het verleden. Het is gewoon menselijk. Allemaal, ieder op' zijn manier, is er mee bezig. Als we de belangstelling voor het verleden bekijken, dan is de schijnwerper de laatste jaren steeds meer en meer duidelijk gericht op de eigen woonomgeving. Er verschijnen elk jaar tientallen studies over de geschiedenis van plaatsen uit West-Brabant, er worden door verenigingen heel wat aktiviteiten georganiseerd. In één woord, we worden steeds direkter bij dat verleden van rond om ons heen steeds meer en meer betrokken. Wij meenden daarom U te kunnen helpen om in het geweldige en dikwijls overstelpende aanbod Uw keuze te kunnen maken. Hoe dikwijls hoor je niet. . . had ik dat toch maar geweten, maar dan is die interessante lezing voorbij, of dat boek uitverkocht, of die opgraving niet meer te zien. Met Historisch Kontakt West-Brabant willen wij U vier maal per jaar, aan het begin van elk seizoen zo volledig mogelijk informeren, wat er de komende drie maanden op de agenda staat, welke boeken er zijn verschenen en wat U verder zoal kunt lezen. Ook willen wij U in elk nummer van Historisch Kontakt West-Brabant met iemand laten kennismaken, die veel betekent of U wat uitvoeriger rondleiden in een bepaald gerestaureerd gebouw, enz. Al met al, wij hebben geen andere pretentie, dan U elke drie maanden zo goed en zo volledig mogelijk te informeren over alles wat met de historie van West-Brabant te maken heeft. Wie zijn die wij: Een redaktiegroep en een veertigtal korrespondenten in West-Brabant. Tesamen hopen wij U in dit en volgende nummers van Historisch Kontakt zo volledig mogelijk te informeren en dit in vier rubrieken: AGENDA De agenda is deze keer nog maar vrij kort, maar je moet eenmaal beginnen en we hopen dat we in ons winternummer (dat in december uitkomt) een uitvoeriger agenda kunnen aanbieden. AKTUALITEITEN De man die we in ons eerste nummer aan U voorstellen is de schilder-tekenaar Jan Strube. Deze krasse tachtiger heeft zijn leven lang gewerkt in West-Brabant en zeer veel prachtige tekeningen, etsen en schilderijen van en over dat West-Brabant gemaakt. BIBLIOGRAFIE In de bibliografie zijn we begonnen met 1979. Door de geweldige hoeveelheid van al het aangeboden materiaal wat in en over West-Brabant verschijnt, was het ons niet mogelijk om tot op de dag van heden alles bij te werken. In het tweede nummer van Historisch Kontakt West-Brabant zullen we trachten om de periode vanaf het eerste nummer (september 1979 tot september 1980) volledig te bespreken.In de daaropvolgende nummers behandelen we dan telkens drie maanden. VAN HOREN ZIEN EN ZEGGEN U kunt zelf ontdekken hoeveel interessants er op velerlei terreinen nu juist in West-Brabant op historisch gebied gebeurt, welke aktiviteiten er hebben plaatsgehad etc. Kort na het verschijnen van dit eerste nummer hebben wij, redaktie en korrespondenten, onze eerste kontaktdag. We gaan dan gezamenlijk bespreken hoe we nog beter onze informatie kunnen bundelen, zodat U in december en alle volgende nummers nog beter geïnformeerd bent. Wij kunnen U dit blad gratis aanbieden, dankzij de adverteerders en subsidie van provincie en de gemeenten. Daardoor kunnen wij U Historisch Kontakt vier keer per jaar bezorgen en met U bij een 5000 andere West-Brabanders. Vindt U deze opzet sympathiek, dan kunt U dat natuurlijk laten blijken, b.v. met een kleine donatie op onze bankrekening (A.B.N. Breda 52.04.20.004). Wij hopen dat het inderdaad mag bijdragen tot een betere verstandhouding en vooral een beter 'historisch kontakt' Stichting Historisch Kontakt West-Brabant Stichting Historisch Kontakt West Brabant;

15.

Boeknummer: 00330   Otto Smik. De Tsjechoslowaakse oorlogsvlieger die twee keer in Nederland neerstortte. Oorlog -- Tweede Wereldoorlog, Prinsenbeek           (2019)    [Dr J. Rajlich] Originele uitgave:'Spitfire nad Evropou'. 2004. Vertaald in het nederlands door J.D. Brinksma in 2019. Levensverhaal van oorlogsvlieger Otto Smik met ondermeer zijn onderduikperiode in Prinsenbeek. Een rijk gedocumenteerde biografie uit de tweede wereldoorlog met veel foto's, een personenregister en noten. INHOUD Voorwoord.............................................................................6 Inleiding.............................................................................8 1. Otto’s jeugd in Georgië en Slowakije..............................................12 2. Betoverd door het zweefvliegen....................................................14 3. Op de vlucht......................................................................17 4. De vliegopleiding.................................................................23 5. Een bitter begin..................................................................37 6. Een veelbelovende lente...........................................................39 7. Een warme zomer...................................................................52 8. Een glorieuze herfst..............................................................70 9. Otto als schietinstructeur........................................................78 10. De tweede operationele tour......................................................81 11. Succesvol tijdens de Invasie.....................................................94 12. Confrontatie met de vliegende bommen.............................................111 13. Dienend als vluchtcommandant.....................................................116 14. Neergeschoten!...................................................................125 15. De ontsnapping...................................................................130 16. Dienend als Squadroncommandant...................................................142 17. Zijn laatste vlucht..............................................................148 18. Otto’s laatste rustplaats........................................................152 Noten ...............................................................................162 Bijlagen.............................................................................177 Afkortingen en verklarende woordenlijst..............................................190 Overzicht rangen.....................................................................193 Over de schrijver, Dr. Jiri Rajlich..................................................194 Index persoonsnamen..................................................................195 Index plaatsnamen....................................................................198 Index overige zaken..................................................................202 VOORWOORD Zwolle, september 2019 Dit boek - een Nederlandse vertaling en bewerking van Spitfire nad Evropou van dr. J. Rajlich - is het resultaat van wat onschuldig begon met een zoektocht naar meer informatie over de gebeurtenissen tijdens de luchtoorlog rondom Zwolle. De Tsjechoslowaakse oorlogsvlieger Otto Smik was 22 jaar toen hij sneuvelde nabij de Bloksteeg in Zwolle-Zuid. Wie was deze Otto Smik? Waar kwam hij vandaan? Wat dreef deze Tsjechoslowaakse piloot in dienst van de Britse Royal Air Force? Deze vragen stelde ik mezelf ook zo’n 3 jaar geleden. Bij mijn zoektocht naar meer details over deze Smik kwam ik in contact met de Tsjechische onderzoeker en auteur dr. Jiri Rajlich. Van dr. Rajlich kreeg ik zijn boek Spitfire Nad Evropou (Spitfire boven Europa) uitgegeven in 2004 toegestuurd dat hij had geschreven over het leven van Otto Smik. Aangezien dit in de Tsjechische taal was uitgegeven kreeg ik van hem later ook het ongepubliceerde Engelse manuscript toegestuurd. Deze uitgave is de Nederlandse vertaling en bewerking van dat manuscript. Een aantal vragen kwam naar boven bij het lezen van het manuscript. Was Otto nu een Tsjech? Een Slowaak? Een Geor- giër? Was hij Joods? In zowel het huidigeTsjechië als Slowakije wordt hij nog altijd gezien als een nationale held. Maar het beste antwoord op deze vragen is wellicht dat hij boven alles een Europeaan was en streed tegen onrecht. Voor mij stond in ieder geval vast dat het levensverhaal van Otto Smik ook naar het Nederlands moest worden vertaald en uitgegeven. Ge- zien zijn bijzondere achtergrond en zijn onderduikperiode in Nederland verdient hij een boek opdat we hem niet vergeten! In vogelvlucht komen alle facetten van het leven van Otto Smik aan bod: zijn jeugd in Georgië en Slowakije, de vlucht naar Frankrijk, na de val van Frankrijk zijn vlucht o.a. via Syrië (Aleppo) en Libanon naar Engeland. Syrië en Libanon kennen we inmiddels als landen verscheurd door burgeroorlogen. De recente beelden van de bombardementen op Aleppo en de vluchtelingen uit Syrië staan haaks op de situatie 75 jaar geleden. Bijzonder dat het huidige verscheurde Syrië destijds een toevluchtsoord was voor vele inwoners van Europa, op de vlucht voor de Duitse overheersers. Otto Smik volgde zijn vliegopleiding bij de RAF in Engeland en Canada en vloog vervolgens vele missies bij verschillende RAF Squadrons. Hij behaalde meerdere luchtoverwinningen op Duitse toestellen en crashte twee keer met een Spitfire in Nederland. klik op de pijlpunt links voor het volledige voorwoord Dit boek vertelt niet alleen het verhaal over Otto maar belicht zijdelings ook alle grote gebeurtenissen en verhoudingen van voor, tijdens en na de oorlog en in het bijzonder van de Tsjechoslowaakse luchtmacht. Hierdoor kan het verhaal van Otto Smik in een breder (historisch) perspectief worden geplaatst. Met uiterste zorg heb ik getracht zoveel mogelijk het originele manuscript van dr. Rajlich te volgen en alle namen, bronnen en gebeurtenissen correct weer te geven. Bij de beschrijving van Otto’s ‘Nederlandse periode’ heb ik wat aanpassingen en aanvullingen gedaan op basis van aanvullende beschikbare bronnen. Door de jaren heen is ook een aantal Nederlandse publicaties verschenen over Otto Smik gedurende zijn ‘Nederlandse pe- riode’. In 1989 (herdruk in 2001) verscheen het boek Zij vielen rondom Zwolle, geschreven door J.L. Schotman, en in 1994 Oorlog op de Beek van Hans Luiken. In beide boeken zijn de crashes van Otto Smik in respectievelijk Zwolle en Prinsen- beek uitgebreid behandeld. In 2013 verscheen het boek Oorlogsgeheim van bezet dorp van Rinie Maas, waarin Otto Smik de revue passeert als onderduiker en lid van het Beekse verzel. Recenter (2018) verscheen er een interessante publicatie van Paul de Rooij onder de titel Airmen in Zundert en Rijsbergen 1940-1945. Naast de bekende informatie over Otto Smik kwa- men hierin verdere details aan bod over zijn onderduikperiode nabij Zundert vlak voor zijn oversteek naar de geallieerde linies. Daarnaast zijn de missies van Otto Smik specifiek boven Nederland verder uitgewerkt op basis van de Operations Record Books uit The National Archives en het standaard naslagwerk En nooit was het stil... deel 2 van G.J. Zwanenburg. Voor Otto’s periode bij het 127 Squadron is gebruik gemaakt van aanvullende achtergrondinformatie uit Spitfire Diary, geschreven door E.A.W. Smith die met Otto Smik vloog bij dit Squadron. De Noorse publicatie Spitfire Saga deel VI van Cato Guhnfeldt geeft ook nog een interessante inkijk bij de operaties van de 132 Wing in hel algemeen en in het bijzonder 127 Squadron in de inzet boven Nederland. Bij mijn vertaalwerk en onderzoek voor deze Nederlandse uitgave gaat mijn dank uit naar de volgende personen en in- stellingen in willekeurige volgorde: dr. J. Rajlich, Benno Gocthals (SGLO), dhr. R. Woolderink, dhr. J. Segbers, dhr. J. Endeman (Gemeente Raalte), dhr. V. Lansink (Utrechts Archief/NS), dhr. H. Bouwhuis (Stichting Markc Haarle), dhr. J.H. Vermeer (SGLO), mevr. Marijke Olie-Teunissen (CVZ Zevcnaar), dhr. Tijs Kleuters (ECG Group), Paul Barmens (His- torisch Centrum Overijssel HCO), Historische Kring Dalfsen (HKD), Nederlands Instituut Militaire Historie (NIMH), Michal Smid (Memory of Nations), Gemeentearchief Gooisc Meren en Huizen, Antoon Meijers, Cato Cuhnfeldt (Spitfire Saga), Jan Rabelink (Heemkundekring “op de beek”), Leonard van den Broek (Up in the Sky), Chris Muru voor de layout van deze uitgave en in het bijzonder Thierry van den Berg (uitgeverij Flying Pcncil NL B.V.) voor het publiceren en kritisch doorlezen van het manuscript. Tot slot wil ik mijn familie bedanken voor hun geduid en steun bij de tot standkoming van deze uitgave. J.D. Brinksma Flying Pencil NL;

16.

Boeknummer: 00331   Bredase Volksverhalen Historie -- Brabant, algemeen           (2020)    [Naomi Jansen] Verzameling van Bredase volksverhalen en teksten. Geillustreerd door Melanie Drent INHOUD Gedicht Alles wat was Sam Ups 4 Verhaal 1 Het spookhuis aan de Burgstsedreef 5 Verhaal 2 Herrie in ut Kielegat 17 Verhaal 3 Het behekste standbeeld van Kesteren 27 Verhaal 4 Spoken in de Klokkenberg? 35 Verhaal 5 Geheime gangen onder ons centrum 51 Verhaal 6 Wonderen en raadsels: De hostie van Niervaert 63 Verhaal 7 Een schat van een meisje (De kist met goud bij Heksenwiel) 77 Verhaal 8 De legende van de Duivelsbrug 89 Verhaal 9 De kolenbrander van het Mastbos (De legende van de zeven heuveltjes) 97 Verhaal 10 Het ontstaan van Breda en de Nassaus 107 Verhaal 11 Het trieste verhaal van de knecht van Valkenberg 119 Verhaal 12 Bloody Mary en de Drie Hoefijzers van Breda 129 Verhaal 13 De geest in het Mastboschhotel 145 Verhaal 14 De list van het Turfschip 157 Gedicht JOUW eerste Avondje NAC Maarten Akkermans 167 Extra Achtergrondinformatie 168 BREDASE VOLKSVERHALEN Volksverhalen. Sommige zijn er al eeuwen en in Breda zijn ze er in overvloed. Ken je bijvoorbeeld het verhaal van zeeroofster Bloody Mary, de vertellingen over de geest van het Belgische meisje in een Bredaas hotel, de legende van de Duivelsbrug in het Ginneken of de sage van de kist met goud in het moeras in de Haagse Beemden? Deze verhalen dreigden verloren te gaan, omdat ze minder en minder werden gedeeld. Dankzij de aanschaf van dit boek zorg jij ervoor dat ze juist wel voort kunnen blijven bestaan. Je mag je als lezer dus met trots ambassadeur noemen van onze Bredase vertelcultuur en hiervoor wil ik jou hartelijk danken! ik wens je heel veel leesplezier en ik hoop dat je herhaaldelijk mag genieten van de prachtige illustraties van Melanic Drent. In dit boek lees je veertien Bredase volksverhalen en twee gedichten. Sages, legendes, fabels, mythes en andere vertellingen vonden hun oorsprong in ons mooie stadscentrum, op de groene landgoederen van onze gemeente of in onze prachtige stadswijken. Daarna werden ze van generatie op generatie aan elkaar overgedragen. Deze verhalen zijn in een modern jasje gestoken met behulp van begrijpelijke taal, voor jong en oud en voor groot en klein. Sommige zijn gekoppeld aan het heden en voor andere verhalen is dichterbij de tijd gebleven waarin ze voor het eerst verteld zijn. Dit boek is gemaakt voor en door Bredanaars. Het is voorzien van illustraties van Bredase kunstenares Melanie Drent en ontworpen door Bredase vormgever Joost van Dorst. Auteur Naomi Jansen (1986) is ook een geboren en getogen Bredanaar, die is opgegroeid in de Haagse Beemden. Dit is haar eerste boek. Naomi staat sinds 2010 voor de klas als docent Nederlands. Momenteel werkt zij op de Graaf Engelbrecht in Breda. Al een tijdje leest zij zelfgeschreven verhalen voor aan haar leerlingen en ze merkt dat zij het enorm leuk vinden als deze verhalen zich afspelen in de stad waar ze op school zitten. Bredase volksverhalen;

17.

Boeknummer: 00332   Tuinbouwvereniging Sint Isidorus te Prinsenbeek. Van oprichting tot opheffing 1917-1997 Belangenverenigingen -- Tuinbouwvereniging St. Isidorus           (1997)    [Herman Dirven] Geschiedenis van Tuinbouwvereniging Sint Isidorus te Prinsenbeek. Met foto's, tabellen en illustraties van Jan Strube R.K. TUINBOUWVERENIGING SINT ISIDORUS TE BEEK van oprichting tot opheffing 1917-1997 door HERMAN DIRVEN INHOUDSOPGAVE Voorwoord en Inleiding 5 1. Vóór de oprichting van de tuinbouwvereniging vóór 1917 5 2. Stichting en opstart van de tuinbouwvereniging 1917-1927 13 3. De moeilijke en zéér zware crisisjaren 1928-1939 17 4. De tuinbouw in de oorlogs- en na-oorlogse tijd 1940-1954 21 5. Van tuinbouw in de vollegrond naar glastuinbouw 1955-1969 25 6. Van koud glas naar verwarmd glas 1970-1983 29 7. Professionalisering in de Prinsenbeekse tuinbouw 1984-1996 33 8. Een nieuwe manier van afzet in The Greenery vanaf 1997 37 Meningen, Visies en Slotopmerkingen. Statistieken en Overzichten 43 Stichting Basis;

18.

Boeknummer: 00333   Rinus Rasenberg. De zingende dierenarts Cultuur -- Cabaret           (2020)    [Rinus Rasenberg] Leven en werk van dierenarts en liedjesschrijver en performer Rinus Rasenberg uit Wagenberg. Met veel fot's en liedteksten. INHOUD Voorwoord ...................................................... 5 Inleiding ...................................................... 6 1. Oorlogskind................................................. 9 2. Ons boerengezin ............................................ I I 3. Dieren op de boerderij .................................... 17 4. De katholieke kerk .........................................22 5. Kleine karweitjes voor de kinderen..........................27 6. De lagere school .......................................... 33 7. Sporten Lagere school...................................... 39 8. Watersnoodramp 1953 ........................................ 41 9. Het vertier in het dorp van toen............................43 10. Middelbare school .........................................49 11. Mijn broers en zussen .....................................55 12. Sporten middelbare school .................................62 13. Vertier en jeugdliefdes in Made ...........................65 14. Diensttijd ................................................69 15. De tijden veranderden..................................... 74 16. Naar Utrecht ............................................. 77 17. Praktijk in Culemborg .................................... 89 18. Praktijk Roermond .........................................92 19. Jaren 80................................................. 102 20. De kinderen van een dierenarts........................... 107 21. Slot Thuis ............................................... HO 22. Het Artiestenbestaan .................................... 113 23. Hoezo Roermond? ......................................... 125 24. Roermond en zijn rampen ................................. 130 25. Sporten in Roermond ..................................... 133 26. Dierenarts of protestzanger? ............................ 141 27. Jaren na 2000 ........................................... 145 28. Activiteiten in Brabant ................................. 157 Uitgaven Rasenberg creatief .................................. 162 VOORWOORD Als een kind op de elfde van de elfde geboren wordt en zijn vader vergist zich de andere dag met het opgeven van de preciese geboorte- datum op het gemeentehuis en als de initialen van de pasgeborene R.R. toevallig dezelfde zijn als Rolls-Royce, dan moet er wel iets bijzonders aan de hand zijn. En dat is later wel gebleken, inderdaad: Rinus Rasenberg was geboren! Het is maar goed dat hij geen zoon van een dominee was, want dan was hij ongetwijfeld een zeer bekende Nederlander geworden en zou hij ergens in een verbouwde boerderij in het Gooi wonen, onbereikbaar voor iedereen. Maar gelukkig is hij in een boerengezin geboren en is hij een normale Bekende Nederlander geworden. En dat is toch echt de moeite waard om een boekje over te schrijven. Rinus Rasenberg, een verhaal apart. Rinus schreef de tekst, Fons de Weert deed de vormgeving en Ed Oud de eindredactie, waarvoor dank. Johan Bax Rinus Rasenberg Rinus is geboren in Wagenberg, dorpje in West-Brabant, op de grens van zand en klei. Zijn vader was boer. Rinus is ook altijd boerenzoon in denken en doen gebleven. Hij ging diergeneeskunde studeren in Utrecht. Hij heeft meer dan dertig jaar als praktiserend dierenarts gewerkt in Limburg. En dat was allerminst saai. Na tien jaar praktijk doen bloeiden zijn artistieke aspiraties weer op. Hij ging liedjes en verhalenbundels schrijven over boeren en beesten. De tijd was er rijp voor. Door zijn kritische opstelling kwam Rinus vaak in de publiciteit Al zingend klonk zijn boodschap zachter maar dieper door. Aan fanatieke doordravende dierenbeschermers en milieuactivisten, had hij een hekel. Maar vooral de organisaties, die de boeren dreven tot schaalvergroting en uitbuiting van dier en milieu moesten het ontgelden. Met regelmaat werd hij in het land gevraagd om op te treden met zijn agrarisch cabaretprogramma. Zijn naam werd snel gevestigd. Ruim 20 jaar ging hij als de zingende dierenarts door het leven. Naast zijn eigentijdse kritisch repertoire, zong hij ook over het verleden. Over het platteland, de plattelandsdokter, de oude boerderij met zijn mesthoop, over zijn moeder en het boerendorp. Sinds enkele jaren woont Rinus weer in West- Brabant aan de rand van de Biesbosch. Dit unieke natuurgebied heeft hem geïnspireerd om het in films, musicals en verhalenbundels te verheerlijken. Ook richtte hij zijn aandacht op kinderen met o.a. twee kindercd’s en enkele jeugdmusicals. Burgemeester Gert de Kok eerde hem met de onderscheiding: Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Hij was daar verlegen trots onder. En., in al die hectische jaren trouw en liefdevol ondersteund door zijn wijze vrouw. Heemkundekring De Vlasselt;

19.

Boeknummer: 00334   Aerpel in 't potje. Oude gerechten uit Brabant Historie -- Plattelands- en boerenleven           (1982)    [Nan Oomen] Verzameling van oude Brabantse recepten Voorwoord In de keuken viert de nostalgie hoogtij, ook in Brabant. Dat was er de oorzaak van, dat mij, als oud-lerares koken, vaker naar oude, Brabantse recepten werd gevraagd. Toen ook nog de uitgever kwam vragen om een boek samen te stellen over de traditionele Brabantse keuken, moest ik wel aan de slag. Zelf wilde ik ook wel weer eens de gerechten proeven die ons moeder en grootmoeder klaar maakten. Gravend in oude aantekeningen en met hulp van velen groeide de verzameling recepten uit tot dit boek. Veel dank ben ik verschuldigd aan Bets Meertens-van de Hurk, die mij met raad en daad terzijde stond. Het zal de gebruiker van dit boek opvallen, dat de Brabantse keuken zéér sober was. De mensen in Brabant, en zeker op het platteland, moesten hard werken voor het ‘dagelijks brood. ’ Veel tijd voor het bereiden van maaltijden was er niet. Wel probeerde men met eenvoudige ingrediënten zoveel mogelijk afwisseling te brengen in de warme maaltijden. Wellicht is dit de reden dal de Brabantse keuken zo rijk is aan aardappel- en papgerechten. Sommige van de gerechten in dit boek zijn erg oud en vergeten. Andere kan men hier en daar nog aantreffen. De recepten zijn zo getrouw mogelijk weergegeven. Gerechten zoals ze ook buiten Brabant en in het algemeen worden klaar gemaakt heb ik in dit boek niet opgenomen. Deze verzameling is verre van volledig. Daarom wil ik gaarne een beroep doen op alle gebruikers van dit boek om mij onbekende, oude, plaatsgebonden of traditionele Brabantse recepten toe te zenden, zodat de collectie kan worden uitgebreid. Mijn adres: Nan Oomen Rietdijk 3 Haagse Beemden 4824 ZB Breda Uitgeverij De Lijster Maasbree;

20.

Boeknummer: 00335   Handboek Brabants Landschap. Uitg. 1992 Jubileumboek tgv 60 jarig jubileum Natuur -- Brabants Landschap           (1992)    [Bestuur Het Brabants Landschap] Overzicht van de bezittingen en het werk van het Brabants Landschap 1932-1992. Met veel foto's 1 Overzichtskaartje bezittingen 7 Voorwoord 8 Brabants Landschap 16 Terreinbeschrijvingen 194 Wandelmogelijkheden in omgeving natuurgebieden Brabants Landschap 196 Fietsen in het Brabantse Landschap 198 Wederzijdse toegangsregeling Provinciale Landschappen 200 Unie van Provinciale Landschappen 201 Coördinatie Beheer Kleine Landschapselementen 206 Holenbroeders in de Brabantse bossen 214 Stichting Brabantse Milieufederatie 215 De Brabantse Kastelenstichting 218 Federatie Noordbrabants Monumentenoverleg 219 Schenkingen en legaten 222 Bestuur 223 Personeel Stichting Het Brabants Landschap;

21.

Boeknummer: 00337   Brabant op z'n breedst Cultuur -- Verhalen           (1996)    [Johan Biemans, Giel van Gastel, Willem Iven, Henriette Kegge, Jan Naaijkens, Cor Swanenberg, Gerard Ulijn. Ingeleid door Ger Janssen] Zeven Brabantse auteurs schrijven over hun eigen streek. Aangeboden 'Vur de houwes' door Mennen Schriks Grafische bedrijven tgv Valentijnsdag 1998. Illustraties van Nelleke de Laat Inhoud Ger Janssen — Inleiding      7 Johan Biemans — Over de grens      9 Giel van Gastel - De duiven      23 Willem Iven - Bruujr en zeuster      29 Henriëtte Kegge — Un bietje ’eimwee      37 Jan Naaijkens — Hoe ’ne geboren koereur aon z’n end kwam      51 Cor Swanenberg — Goewdgemutst      61 Gerard Ulijn — Tis wè      71 Over de auteurs 91 Inleiding Brabant bazuint breed, breder, .... op z’n breedst. Breed... Het fenomeen 'Brabant 200 jaar' heeft ook mij niet losgelaten. Vanuit het provinciehuis zijn er al een heleboel activiteiten georganiseerd en het verenigingsleven in ons Brabant laat zich ook niet onbetuigd. Breder... Omdat ik al Brabantse avonden organiseer is mij de gedachte ontsproten om een tour te organiseren door de hele provincie heen met medewerking van zoveel mogelijk bekende en minder bekende groepen en troubadours in een afwisselend Brabants bont programma, zowel van medewerkers als van inhoud. Daarnaast is onze cultuur veel meer dan alleen muziek en humor. Zodoende ontstond het idee om een boek uit te geven met schrijvers uit onze provincie waaruit duidelijk de brede waaier van de Brabantse dialecten speels tot uit- drukking komt. Breedst... Tijdens gesprekken met de schrijvers werd het thema 'Brabant op z’n breedst geboren, precies de vlag die de lading dekt voor zowel de tour als de literaire operatie. Daarnaast is er nog een cassette, waarop het boek is ingesproken, en een verzamel-CD verschenen. Overweldigd door het enthousiasme en de bijval van artiesten en auteurs voor mijn ideeën is er daarnaast een schouderklopje op zijn plaats voor Adrie Mennen en Kees Claes van Drukkerij Mennen Asten BV voor het resultaat dat nu voor u ligt. Niet in de laatste plaats dank aan de auteurs voor de grote verscheidenheid aan nog niet eerder gepubliceerde kortere en langere verhalen, gedichten, essays en cursiefjes die werden ingezonden. Voor deze uitgave werd een zevental schrijvers uitgenodigd. Elk van hen vertegenwoordigt een ruime regio binnen de provincie Noord-Brabant: Giel van Gastel (Michel de Koning) voor het Markiezaat. Henriëtte Kegge (Tilly Nagelkerke) voor de Baronie. Jan Naaijkens voor het Hart van Brabant. Willem Iven voor de Peel. Johan Biemans voor de Kempen. Cor Swanenberg voor de Meierij. Gerard Ulijn voor Maasland. Tenslotte hartelijk dank aan iedereen die enthousiast en vol overgave heeft meegewerkt aan de totstandkoming van dit boek, cassette en CD. Bent u minder vertrouwd met Brabantse dialecten, lees dan voor het gemak maar eens een bladzijde hardop. Voordat u het weet smult u ervan als een echte fijnproever. Ger Janssen organisator Starshine Artist Management Mennen Schriks Grafische Bedrijven;

22.

Boeknummer: 00338   Kloosterboek Historie -- Breda, erfgoed           (1993)    [Buurtcomitee Hyacinthplein Breda] Geschiedenis van het Benedictinessenklooster aan de Gen.Maczekstraat te Breda INHOUD De geschiedenis van de orde der benedictinessen van het H.Sacrament      4 Ooggetuige 1      6 Het leven van de Benedictinessen van het H.Sacrament      7 Dagindeling      9 Priorinnen      9 De bouwgeschiedenis van het klooster 10 Ooggetuige 2      10 Ooggetuige 3      12 De architectuur van het kloostergebouw      14 Ooggetuige 4      14 Kladden op een kloostermuur      16 Ooggetuige 5      18 Kolom van Eerherstel      18 Glas-in-loodraam      18 Fotoreportage      19 Na het vertrek van de zusters      48 Kloosterkapel als bijzondere lokatie voor het Zuidelijk Toneel      51 Colofon      52 Inleiding Kloosterboek In 1926 namen de Zusters Benedictinessen van de Altijddurende Aanbidding hun intrek in het nieuwe klooster 'Manna Absconditum' aan de Generaal Maczekstraat in Breda. Eind 1989 trokken de 27 ovegebleven zusters de kloosterdeur voorgoed achter zich dicht en vestigden zich in Baarle Nassau, zo'n 20 km. van Breda. Ruim 63 jaar kloosterleven van in totaal zo'n 70 zusters onttrok zich al die tijd nagenoeg geheel aan het oog van de Bredase burgers. Zoals ook de buitenwereld niet kon binnendringen in het domein van de zusters, die zich volledig overgaven aan hun Altijddurende Aanbidding van het Heilig Sacrament. Fotografe Bea Hoeks-De Laat kreeg in opdracht van het Bredase gemeentearchief in 1989 als eerste toestemming om het dagelijks leven van de zusters in beeld te brengen. Het resultaat: een unieke, sfeervolle reportage over het klooster en zijn godsvruchtige bewoonsters. Samen met een uitgebreide historische schets van het klooster inclusief oude foto's, teksten en tekening, Is een keuze uit deze reportage gebundeld in dit kloosterboek. Deze uitgave is de tweede In een reeks publicaties van het Buurtkomitee Hyacintplein. Eerder verscheen, onder verantwoordelijkheid van dezelfde redaktie het buurtboek, dat als ondertitel meekreeg: 'van rozen en hyacinten. Een bloemlezing'. In deze vergelijkbare uitgave zijn de geschiedenis van deze buurt, de architectuur, de oorlogsjaren, de huidige situatie en tal van anecdotes en bijzonderheden op een zeer leesbare manier beschreven. Waarom een buurtkomitee zulke publicaties uitgeeft? Omdat er sprake is van een grote betrokkenheid bij de leefbaarheid in de buurt. Het op een toegankelijke wijze beschrijven van de eigen geschiedenis is één van de mogelijkheden om deze betrokkenheid tot uitdrukking te brengen. Het klooster 'Manna Absconditum' is gelegen aan de rand van de buurt, waarin het Hyacintplein centraal gelegen is. Een bijzondere reden voor de publicatie van dit boek is gelegen in de heftige diskussie die wordt gevoerd over de toekomstige bestemming van het klooster, waarbij zelfs een gedeeltelijke sloop van dit monu- mentale en gezichtsbepalende gebouw wordt overwogen. Dit kloosterboek Is geschreven voor allen die betrokken zijn bij het kloosterleven in het algemeen en dit Bredase klooster In het bijzonder. Buurtkomitee Hyacintplein Voorwoord Toen de redaktie mij verzocht een voorwoord in dit boek te schrijven was ik daar graag toe bereid omdat wij in het klooster aan de Generaal Maczekstraat tot september 1989 met soms meer dan 60 zusters heel gelukkig hebben gewoond. Ons kloosterleven vraagt om beslotenheid met toch een zekere mate van vrijheid en dat was daar aanwezig. Voor buitenstaanders mocht het klooster misschien wat strak en afstotend overkomen, van binnen werd er echt geleefd. Het was voor ons een moeilijk besluit om het klooster te verlaten. Daar gingen enkele jaren van overleg door de kloostergemeenschap en gesprekken met deskundigen aan vooraf. Voordat wij weggingen kregen we het verzoek van het gemeentearchief Breda om een fotoreportage te mogen maken van ons klooster. Fotografe Bea Hoeks-De Laat heeft die opdracht uitgevoerd met buitengewoon veel gevoel voor de harmonieuze eenvoud die er in en rond het kloostergebouw heerste. 18 September 1989...de verhuiswagen staat om 7 uur voor de deur, klaar om de gehele inboedel over te brengen naar ons nieuwe klooster in Baarle Nassau. Dit karwei duurde een volle week. Nu het allemaal achter de rug is, kunnen we slechts zeggen dat we toch blij zijn dat het gebouw zo intensief gebruikt wordt door een grote groep mensen die, naar hun zeggen, nog steeds iets proeven van de rust en de sfeer van de vorige bewoonsters. Zuster Gertrudis, Priorin. Buurtcomitee Hyacinthplein;

23.

Boeknummer: 00339   Adam en Eva in Zei - en andere volksspreuken Historie -- Nederland, algemeen           (1980)    [D. de Beul] Verzameling volksspreuken en toelichting INLEIDING Vrijen - trouwen - vrouwen - mannen. Een onderwerp dat reeds zoveel mensen naar de pen deed grijpen, dat het bijna onmogelijk is er iets nieuws aan toe te voegen. De vele tochten door Vlaanderen en Nederland brachten mij evenwel tot andere gedachten. Naar mijn mening is het een onuitputtelijk onderwerp, zover zelfs, dat er iedere dag opnieuw mensen zijn die er wat anders weten aan toe te voegen. Ik denk dat je alleen je oren moet openzetten en goed luisteren. De honderden, ja zelfs duizenden spreuken die handelen over de vrouw en haar gezel ‘de man’ schijnt iedereen te boeien. Een opsomming geven van de reeds gepubliceerde spreuken zou te eenvoudig zijn. Er werden alleen deze opgenomen die ik voor het eerst heb gehoord in de loop van + - 20 jaar. Uiteraard zijn er enkele spreuken bij die ikzelf in een spontane opwelling heb gezegd. Ook heb ik enkele oude boeken geraadpleegd, zoals de Bijbel en andere. Enkele der spreuken zullen u zeker bekend voorkomen en er zullen er ook wel een paar zijn die in som- mige mensen hun oren op het randje af klinken, maar dit is onvermijdelijk, gezien deze spreuken voor de overgrote meerderheid zo uit de mond van de gewone man met de pet werden opgetekend. Als men deze zogenaamde platte uitdrukkingen zou vertalen of gewoon weglaten zouden deze volksgezegden niet meer de sappigheid en originaliteit bezitten die een echte volkstaal ei- gen is. Ik wil met dit werk ook niets bewijzen in zoverre er iets te bewijzen valt bij deze zo kluchtige en soms harde waarheden. Dit was ook het geval met de duizenden zei-spreuken die in mijn vorige vier reeds verschenen boekjes voorkomen. Elk boekje bevat + - 1000 zei-spreuken. Enkele tientallen van deze onvervalste volkshumor werden opgenomen in dit werk; uiteraard alleen deze die in verband staan met het naar het huwelijk. Aangevuld met deze spreuken wordt dit boekje dan ook een pareltje, dat de moeite loont gelezen te worden. Alles wat maar even ruikt en de liefde of er alleen maar van mee te maken heeft, werd spreuken ten goede of ten kwade. De mannen, de vrouwen,de kinderen, de vrijgezellen , kortom allen, zelfs de schoonmoeders. Mijn betrachting was ook ze te rangschikken volgens man, vrouw, kind enz. Maar dit wilde niet lukken omdat sommiqe spreuken zowel op de man als op de vrouw kunnen toegepast wor- den. toch heb ik het gedaan en het resultaat is bevredigend voor ongeveer 90 %. Er is ook een bladwijzer voorzien die zeker van belang is omdat men dit boek ook eventueel als naslagwerk zou kunnen gebruiken. De weinige spreuken en gezegden van dichters en wijze mannen komen van Gezelle, Jacob Cats, Tuinman en anderen. Aan dit werk is er ook een lijst toegevoegd van benamingen en schimpscheuten die men een zwanger meisje achterna roept of gewoon voor de lol zegt, zonder er eigenlijk iets mee te bedoelen. Men zegt gewoon om een dezer meisjes aan te duiden dit: (Gents dialekt) ZEE WEERE UN NANEKE IN EUREN APPEL) Daar bedoelt men niets kwaads mee. Het is alleen een aanduiding en men kon evengoed met deze uitdrukking een getrouwde vrouw aanduien ie in verwachting was. Deze benamingen komen uit verschillende streken van VLAANDEREN en NEDERLAND. Sommige zijn gewoon in dialekt gesteld, uiteraard in de mate van het mogelijke. Verder veel lach en vooral denkgenot en als er soms een spreuk bij is die toevallig toepasselijk kan gebracht worden op uzelf of uw vrouw of man, stop het onder uw neus, til er dan niet te zwaar aan en denk even na hoe u er iets kan aan doen. Doe het snel en zonder wrok en gedenk dat in deze wereld niemand de pretentie mag hebben dat hij volmaakt is. Elk mens, man, vrouw of kind en zelfs schoonmoeders hebben het recht FOUTEN te hebben, want het zijn ook maar gewoon MENSEN. D. de Beul. In eigen beheer;

24.

Boeknummer: 00340   Zei-spreuken. Deel 4 Historie -- Etten-Leur           (1980)    [D. de Beul] Verzameling van 'Zei-spreuken'. Met pentekeningen van Gilberte Braet VOORWOORD Dit vierde boek met opnieuw +- duizend zei-spreuken is eigenlijk de verzameling van mensen die naar de vele kunst en hobbytentoonstellingen kwamen, waar ik de drie reeds ver- schenen boekjes voorstelde. Spontaan vertelde de mensen mij zei-spreuken of visten ze deze gewoon op uit hun geheugen.De belangstelling was en is nog zeer groot te noemen voorde spreuk en in het bijzonder dan de zei-spreuk. Waarschijnlijk omdat deze speciale spreuk van het volk zelf komt in een spontane opwelling. Wie zei daar ook weer dat: 'DE TAAL IS EEN PORTRET VAN HET VOLK' of 'DE TAAL IS EEN AFDRUK VAN EEN VOLK ZIJN HART EN ZIJN GEEST' Reeds meer dan twintig jaar verzamel ik spreuken, weer spreuken-levenswijsheid bevattende en uiteraard mijn specialiteit de zei-spreuk. Het doet mij vanzelfsprekend genoegen dat ik niet alleen sta in deze strijd tegen de zei-spreuk, want je kunt het werkelijk een strijd noemen. Ze duiken op vanuit een hoek waar je ze niet verwacht. Je moet voortdurend op je hoede zijn. Het is één strijd waarvan ik weet dat hij nooit zal gewonnen worden, omdat er duizenden in omloop zijn en er iedere dag weer opnieuw geboren worden. Deze vezammeling is reeds uitgegroeid tot ver over de 4000 ex.en dit alleen voor de zei-spreuken. Ook mijn echtgenote Gilberte Braet, die de pentekeningen maakte, heeft ook een levendige belangstelling. Het is trouwens goed te zien in haar prachtige illustratie’s waar spot en humor de bovenhand krijgen zoals in een zei-spreuk. In deze inleiding wil ik het ook heb- ben, zoals in de vorige boeken, over de geboorte van een zei-spreuk . In mijn geboortestad Gent waar ik mijn boekjes voorstelde op de jaarlijkse hobbytentoonstelling in de Donkersteeg (een van de gezelligste straatjes van Gent) en dit tijdens de Gentse fiesten ( Er wordt 10 dagen gefeest) is er een spreuk onstaan met betrekking op deze festiviteiten. De laatste dag wordt namelijk de dag van de lege portemonees genoemd en toen er een man aan mijn stand een boek wilde kopen en zijn laatste geld eraan hing, was het maar een klein kunstje om deze spreuk uit de mouw geschud te krijgen .-Luister maar: 'T EN STEEKT VANDOGE TOCH OP GIENE FRANK ZULLE MENNE JONGEN, ZEI DE STROP, WANT T'ES MORGEN TOCH DEN DAG VAN DE LEGE PORTEMONEES'. Het mocht dus op zondag allemaal opgedaan worden, want op maandag was het toch de dag vande lege portemonees. Er werden uiteraard ook veel zei-spreuken uit Nederland opgenomen, waar ik het kon heb ik ze in het dialekt gezet en er is een reeks voor zien voor de Provincie Limburg (Nederland) en twee Belgische provincies namelijk uit Gent Oost Vlaanderen en West Vlaanderen. U vindt ze achteraan in dit boek. Ook in Engeland bestaan zei-spreuken onder de benaming van Wellerismen naar Sam Weller uit de pickwick reeks . In Duitsland is het Appologische spruchworten. Deze benaming zou in Duitsland voor het eerst gebruikt zijn door J.F. Schutse in 1800 in een artikel. F. Seiler noemt ze sagwort en in Zweden is het Ordstav; In Zwitserland: Erzahlende spruchworten of vertellende spreekwoorden, wat zeker een goede benaming is. Anna Follie, (Nederland) noemt ze gewoon rariteiten en dit reeds in 1706. Guido Gezelle noemt ze: luimige gezegden uit het volk ontsproten. Terwijl Jacob Cats de grote Nederlandse hekeldichter ze een invallende gedachte op een voorvallende gelegenheid noemde. Zoals je ziet zijn er vele benamingen, maar ik hou het liever bij de zei-spreuk, omdat deze benaming het best overkomt hier in Vlaanderen en Nederland. Soms bestaat een zei-spreuk wel eens uit twee delen in plaats van de traditionele drie delen en een voorbeeld zal dit duidelijk maken: 'T IS GENEPEN, ZEI DE BAAS MET STREKEN, EN HIJ WAS OP DE FLES GEGAAN, (drie delen) (De Beul D.) SPREEK JE NIET, ZO HEB JE NIET, ZEI DE BEDIENDE. (Twee delen. Deze voorbeelden komen uit mijn nieuw 'boek over bazen en knechten). Deze tweedelige zei-spreuken zijn echter zeer zeldzaam. Hier verder op ingaan zou mij echter in herhaling doen vallen omdat het reeds werd uitgelegd in de drie reeds verschenen boekjes. Verder veel lach, lees en denkgenot en tot het volgende boekje. De de Beul; in eigen beheer;

25.

Boeknummer: 00341   Tentoonstelling Princenhage vroeger en Nu Historie -- Princenhage, algemeen           (1976)    [werkgroep Haagse Beemden: Karel Leenderd, Herman Dirven, Piet Dekkers, George Dirven en Jan Lodewijk.] Tentoonstelling Princenhage vroeger en Nu op 14, 15 en 16 mei 1976 tgv Torenhaanfeesten Beschrijving van geëxposeerde documenten, foto's en memorabilia uit de geschiedenis van Princenhage en een korte geschiedenis van Princenhage INHOUD Lijst van inzenders Voorwoord I.         Archiefstukken 101 t/m 112 II.        Kaarten 210 t/m 220 III.      Gebeurtenissen 301 t/m 333 IV.       Dorpsgezichten A. algemeen B. straten in de kom C. gehuchten en buitenplaatsen 401 t/m 499 V.         Burgerlijke gemeente 501 t/m 531 VI.        Kerken 601 t/m 674 A. De St. Martinuskerk te Princenhage B. De O. L. V. Hemelvaartkerk te Prinsenbeek C. De Johanniskerk te Princenhage VII.      Gilden, schutterijen en verenigingen 701 t/m 714 VIII.     Economisch leven en diversen 801 t/m 806 IX.        Literatuur 901 t/m 921 X.         Korte schets van de geschiedenis van Princenhage VOORWOORD. Ter gelegenheid van de Torenhaanfeesten had het organiserend comité o. a. ook de idee, om naast het terugplaatsen van de haan en kruis op de toren van de Martinuskerk ook een braderie, een ambachtendorp, festiviteiten en tentoonstellingen te doen plaatsvinden in de oude kern van het dorp Princenhage in Breda. Voor de historische tentoonstelling richtten zij hun verzoek tot de Werkgroep Haagse Beemden, die er niet lang behoefde over na te denken om ja te antwoorden. Op de eerste plaats werd door de Werkgroep Haagse Beemden de tentoonstelling 'Het Verleden van Princenhage', welke gehouden werd in 1966 - dus precies tien jaren gele- den - nog eens goed bekeken. Het bleek dat veel daaruit bruikbaar zou zijn, maar toch ook dat verschillende leemten sinds die tijd gelukkig opgevuld konden worden. De medewerking werd gevraagd aan de heer Kimmel, conservator van het Stedelijk en Bisschoppelijk Museum te Breda, en de heren Brekelmans en Lohmann, respectievelijk archivarissen in Breda en Prinsenbeek. Daarna werd een indeling gemaakt van en voor de tentoonstelling en moest naar een passende ruimte worden gezocht. We kwamen daarbij op de idee om de hervormde kerk, 'De Johanneskerk' aan de Dreef 5 te Princenhage als tentoonstellingsruimte in te richten. We vroegen daartoe toestemming aan de kerkeraad en bij monde van de voorzitter de heer E.Rutjens werd ons deze gaarne gegeven. Daarna moest er hard in de weinige tijd, die ieder van ons heeft, gewerkt worden, om een en ander in orde te krijgen. Wij willen ons bij voorbaat dan ook gaarne verontschul- digen, indien de bezoeker feilen mocht ontdekken in de beschrijving of kritiek wil uitoefenen op de onvolledigheid der verzameling. Toch willen wij niet nalaten om de vele mensen, die dikwijls zeer spontaan hulp boden, te bedanken. Wij hopen dat ook deze tentoonstelling 'PRINCENHAGE VROEGER EN NU' in 1976 voor U een interessante kennismaking of vernieuwde kennismaking zal zijn met het verleden van Princenhage. Werkgroep Haagse Beemden Karel Leenders Herman Dirven Piet Dekkers George Dirven Jan Lodewijk Werkgroep Haagse Beemden;

26.

Boeknummer: 00342   Onze Volkskunst. Historie -- Nederland, algemeen           (1979)    [Dr Tjaard de Haan en diverse auteurs] Naslagwerk over diverse onderwerpen van volkscultuur in Nederland Inhoud Inleiding 6 dr. Tj.W.R. de Haan De studie van de volkskunde    10 dr. Tj. W.R. de Haan Volksgeloof en bijgeloof    14 S.J. van der Molen Klederdrachten    19 J. de Jong-Brouwer Knipprenten    51 S.J. van der Molen Spel en dans    56 J.J. Schilstra Koekplanken    79 Wina Bom Eten en drinken    83 dr. L.F. Triebels Volkskunst en voorbeeld    107 H.B. Vos Wagens, sjezen en arren    113 E.Jans Stiepeltekens en geveleinden   144 drs. W. Knippenberg Religieuze folkloristica    150 M. de Meyer Volksprenten    155 B.W.E. Veurman Kinderfolklore    172 S.J. van der Molen Scheepjes in de kerk   214 S.J. van der Molen Volkskunst in de scheepvaart    218 dr. Tj. W. R. de Haan Gevelstenen en uithangtekens    239 P. Wassenbergh-Clarijs en en dr. A. Wassenbergh Wooncultuur    244 R. Smaling Nederlandse volksmuziek    301 H. Bottema Wegwijzer door de Nederlandse volkskunst    308 Literatuur 312 Register 315 Inleiding Nu de wereld steeds kleiner wordt en het exotische gemakkelijk bereikbaar, zet er een tegenbeweging in: de hand over hand toenemende interesse voor wat met meer of minder recht als het 'eigene’ wordt aangevoeld. Lokale en regionale (volks) cultuur is 'in’ tegenwoordig en een televisie-uitzending als Van gewest tot gewest wordt allerwegen met genoegen bekeken. Het heeft dan ook alle zin, studieuze aandacht te besteden aan het 'volkseigen’ der Lage Landen en daarmee een breed publiek te willen bereiken. In het voor u liggende boek komen deskundigen aan het woord, die allerlei aspecten van de Nederlandse volkskunst en het Ne- derlandse volksleven belichten, met een keur van afbeeldingen voor een deel, waar dit nodig en zinvol is, in kleur. Zowel Nederland als Vlaanderen komen daarbij aan de orde, en ook Wallonië is niet vergeten. Het gaat daarbij om volkskunst, wooncul- tuur, wagens en ander gerij, gevelstenen, scheepssier, klederdrachten, kinderspel en nog veel meer dat behoort tot wat men volkskunde oftewel 'folklore’ pleegt te noemen. Langere artikelen worden afgewisseld met korte 'specials’, knabbelnootjes bij de hartige borrel, om met Wina Bom te spreken, een van de medewerkers aan Onze Volkskunst. Het gaat er in dit boek in de eerste plaats om, het een en ander zo aangenaam mogelijk te laten zien en interessante feitelijkheden te brengen, zonder in zwaarwichtig getheoretiseer te vervallen. Toch mocht ook een zekere mate van nadenken over de verschijnselen en de verschijningsvormen niet ontbreken. Dit nadenken vindt men vooral in de langere, meer doorwerkte bijdragen. Maar ook in een tweetal af- zonderlijke hoofdstukken. Het ene hoofdstuk staat direct aan het begin: het geeft een kort geschiedkundig overzicht van de volkskundestu- die, vanaf de romantiek tot heden, waarin op een eenvoudige wijze de diverse probleemstellingen beknopt ter sprake komen, aan de hand van voorbeelden. Het andere hoofdstuk staat helemaal aan het eind van het boek: een 'wegwijzer’, op de terreinen van de volkskunst. Daarin wor- den, met behulp van een overzichtelijk schema, allerlei realia gedetermineerd naar de categorie waartoe zij min of meer behoren: van de echte 'elementaire’ volkskunst (men denke aan kippeloopjes als die in Staphorst) tot de ambachtskunst (men denke aan de Hindelooper meu- bels), die vaak te maken heeft met de officiële stijlkunst, zij het in eigen 'vertaling’, en die toch ook, door haar deel uitmaken van het volksle- ven, in een boek als dit geheel en al thuishoort. Kunst, hoe individueel ook, kan men niet los zien van het leven. Tegenwoordig, nu het sociale element in allerlei disciplines terecht een sterk accent heeft verkregen, wordt dit meer dan ooit beseft. Wat voor de kunst in het algemeen geldt - haar verweven zijn met de maatschap- pij en de medemens, eventueel bij wijze van antithese - geldt nog eens te meer voor de volkskunst. Deze wordt eerst recht begrepen en op haar waarde geschat, wanneer men haar ziet in samenhang met het leven en werken, het denken, voelen en geloven van zeer velen, ook al zijn het vaak de begaafde en geoefende enkelingen die het vermogen van een doeltreffende vormgeving bezitten, die evenwel hun natuurgenoten 'o ja, dat is het’ doet zeggen en die zij als 'eigen’ aanvaarden. De 'stiepelpaal’ (middenstijl van de schuurdeur) van een Twentse boerenhoeve is klik op de pijlpunt links voor het volledige voorwoord niet alleen een functioneel bouwonderdeel, zij is met haar overoude tekens (zandloper, zonnerad, maansikkel; kruis, kelk, hart) bovenal een heiliging en beveiliging van eigen huis en haard, waarin het spit van het 'witte wief, dat haar belager achternazit tot op zijn eigen erf, blijft steken. Alleman van Bert Haanstra Het moderne volkskundeonderzoek, wars van de oudheidsliefde van de romantiek, waarmee de volkskunde begon, wil vóór alles het leven van Jan en alleman waarnemen, weergeven en onderzoeken, gelijk zich dat nu voordoet in een sterk gewijzigde wereld, waarbij de grote stad, dat verbazingwekkend fenomeen, het leeuwedeel van de studiezin zou moeten opeisen. Zoals Bert Haanstra dit deed, met verrassend resul- taat, in zijn film Alleman; maar dan met de middelen van de wetenschap. die voor zulk uitgebreid onderzoek meer en meer de computer inschakelt. Zo is de volkskundige er bijvoorbeeld tot op grote hoogte van doordrongen, samen met de fotograaf Willem Diepraam, 'dat de fotografie-er zijn vijf miljoen camera’s in Nederland! - de enige echte volkskunst van de technocratische westelijke wereld is’. De fotografie verdient derhalve de aandacht van volkskundigen (en cultureel-antropologen), die zij trouwens ook heeft tegenwoordig. Volksleven en volkskunst van vandaag Zo is er heel wat meer volksleven en volkskunst van vandaag te noemen: de cultus van de voetbal, het autootje en zijn zaterdagse beurt, de fanfares en harmonieorkesten en hun stoergelaarsde majorettes, de optocht, de braderie of winkelweek, het hengelen en het klaverjassen, de heide- en andere -koninginnen. Vrijwat eigentijdse gegevens zult u aantreffen in wat de auteurs in dit boek naar voren brengen. Het is hun heus niet bij uitsluiting te doen om de curieuze atavistische 'restcultuur’ van 'onderontwikkelde gebieden’ als de 'arme Friese heide’ zali- ger, die bij geval nostalgisch wordt bezwijmeld - zij weten waarachtig wel méér en beter en anders. Ook als zij antiquiteiten of ouderwetshe- den behandelen, dan gebeurt dit, ondanks hun loffelijke liefde voor het onderwerp, vanuit een hedendaags besef en met een geschoold onder- scheidingsvermogen. Zijn bijvoorbeeld de sjezen een 'afgesloten’ onderwerp, volkslied en kinderspel zetten zich voort tot vandaag en dege- nen die deze zaken bespreken, houden daar terdege rekening mee. De gebruikelijke thema’s van de volkskunde staan in dit boek echter wel- bewust op de voorgrond: de muziek, de arresleden, de centsprenten, de klompen en wat dies meer zij. Eensdeels omdat er heel veel over te zeggen valt dat belangwekkend is voor de talrijke historisch-traditioneel gerichte geïnteresseerden, ja, verzamelaars van hedentendage, nu fin-de-siècle omasofa’s veel geld kosten, anderdeels omdat een verregaande actualisering nog nauwelijks mogelijk is, bij gebrek aan een omvangrijk en gedegen onderzoek, dat zoveel mogelijk levensgebieden bestrijkt. Het komt ons bovendien voor, dat de gemiddelde lezers, die ons zeer na aan het hart liggen, veel en veel liever het een en ander vernemen over een kernachtige 'tuugkist’ uit de Gelderse Achterhoek (iets moois en iets bijzonders in deze tijd van glad fabriekswerk in serie), dan over het o zo fleurige bloemencorso in de bollenstreek, dat zij desgewenst gemakkelijk zelf met eigen ogen kunnen aanschouwen, te midden van een zich verdringende menigte, en waarover de media ons in den brede informatie verschaffen. WASSENAAR,1979 DR. TJAARD W.R. DE HAAN Elsevier Amsyerdam/Brussel;

27.

Boeknummer: 00343   De Oranjeboom Jaarboek 2021 van de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Stad en Land van Breda'. Deel 74 Historie -- Breda, algemeen           (2022)    [Diversen] Jaarboek met diverse historische bijdragen INHOUD Ten geleide ...............................................................__ V 1. Geschiedenis van het leidingwater in Breda:     hygiëne en politiek drukmiddel (1894-2005) - Frans Gooskens ............. 1 2. Petrus van Mierlo en zijn strijd tegen cholera in Breda (T832-1909)     Frans Gooskens .......................................................... 16 3. De Belcrum watertoren te Breda.     De totstandkoming van een luxueus silhouet tijdens de economische crisis in het interbellum - Marianne Laurijssens.............................. 36 4. Van watertoren naar kantoorgebouw:     de uitdagingen van herbestemming - Edmon Kalle.......................... 56 5. De opkomst van de Vaert en de neergang als Mosselkreek     Hans de Kievith......................................................... 64 6. Plunderende Hoeken op zoek naar buit     De inname van Geertruidenberg in 1489 en het brandschatten van het Land van Breda - Wouter Loeff........................................ 84 7. A well-read woman is a dangerous creature:     feminisme en de leeszaalbeweging in Breda - Rincke de Bont en Ingrid Jansen 90 8. ‘Ach, Aisma, heb mij lief’ De Bredase jaren van Lucien von Romer (1873-1965)     Maurice van Lieshout.................................................. 110 9. Enka-bezetting 1972 - Petervan deSteenoven............................ 132 10. Een tweede duurzaam leven voor monumentale kunst in Breda     Johanna Jacobs.......................................................... 148 Over de auteurs ........................................................... 162 Verenigingsinformatie “De Oranjeboom” .................................... 164 Ledenlijst vereniging “De Oranjeboom” ..................................... 165 Ten geleide De COVID-19-epidemie had invloed op het werk van zowel bestuur als redactie. Excursies en lezingen gingen niet door en de redactie vergaderde Online of op een covid-veilige locatie. Het bestuur werkte ondertussen wel verder aan de fusie met Erfgoedvereniging Engelbrecht van Nassau en lezingen worden al samen georganiseerd. De redactie kon met wat aanpassingen samen met de auteurs doorwerken aan het nieuwe jaarboek 74. We moesten dit jaarboek wel flexibel opereren. Eerst was het idee om dit jaarboek vooral te vullen met artikelen over de economische geschiedenis van Breda en omstreken na 1945. Het artikel van Peter van de Steenoven over de Enka-bezetting is hieruit voortgekomen. Andere auteurs voor economische onderwerpen vielen af, maar we bleken wel, zonder het gepland te hebben, artikelen in huis te hebben over de geschiedenis van leidingwater in Breda. Leidingwater komt terug in een artikel over cholera en in twee artikelen over de watertoren in de Belcrum. Het lijkt nu zo vanzelfsprekend: je zet de kraan open en je kunt het water direct drinken of jezelf ermee wassen. Maar vóór het jaar 1894 kwam het water uit een put of pomp of zelfs uit de rivier. Je kon daar soms goed ziek van worden en zelfs overlijden, bijvoorbeeld door cholera. Breda beschikte tijdens de negentiende eeuw binnen de singels over een netwerk van veertig pompen. Op het begijnhof en op de markten van Princenhage, Ginneken en Prinsenbeek zijn nog steeds de pompen te zien, maar ze zijn allemaal al lang buiten gebruik (op carnaval na). Om de waterartikelen samenhang te geven is er een algeme- ne geschiedenis van leidingwater in Breda aan het jaarboek toegevoegd. Buiten de vier bijdragen over leidingwater hebben we een breed palet van artikelen. Daar- bij konden we profiteren van vijf voor ons helemaal nieuwe auteurs. De onderwerpen lopen van de middeleeuwen (Mosselkreek en een kleine oorlog rond Geertruidenberg) tot bijna het heden (kunst in de openbare ruimte); van feminisme en leescultuur tot een bijzondere vriendschap tussen twee mannen. En dus ook de Enka-bezetting, die zich vijftig jaar geleden - in september 1972 - afspeelde en de internationale media naar Breda trok. Iedereen die heeft meegewerkt aan dit nieuwe jaarboek: hartelijk dank! En nu op naar jaarboek 75. De Oranjeboom;

28.

Boeknummer: 00344   Brabants Mooiste Woord Cultuur -- Verhalen           (2005)    [Wim Daniëls] Verzameling van Brabants mooiste woorden. Houdoe en andere uitverkoren woorden. Ingezonden door lezers van het Brabants Dagblad, Eindhovens Dagblad en BN De Stem Inleiding Dit boek bevat de mooiste Brabantse woorden. Dat wil zeggen: de woorden die door de deelnemers aan de verkiezing van het mooiste Brabantse woord zijn uitverkoren. Die ver- kiezing werd in 2005 met veel bijval georganiseerd door de drie Brabantse dagbladen: BN/De Stem, het Brabants Dagblad en het Eindhovens Dagblad. Zo’n 6000 mensen namen eraan deel en stuurden hun favoriete Brabantse woord in. Het winnende woord werd ‘houdoe’. Het liet alle andere woorden ruimschoots achter zich. De mensen die voor ‘houdoe’ kozen, gaven daar veelal drie redenen voor: - Iedereen in Brabant (oost, west, midden) gebruikt of kent ‘houdoe’. - Ook buiten Brabant wordt ‘houdoe’ als een typisch Brabants woord ervaren. - De eigenlijke boodschap van ‘houdoe’ is een heel positieve, namelijk: houd je goed. De volledige top-10 van favoriete woorden bij de verkiezing van het mooiste Brabantse woord zag er als volgt uit: houdoe meepessant durske zibbedeeske petazzie affesere schottelslet griesele tesnuzzik bedinne. Het is een mooie, gevarieerde lijst, met oorspronkelijke Germaanse woorden, zoals ‘griesele’, met verbasteringen van Franse woorden, zoals ‘petazzie’ (van het Franse ‘potage’), met bijbelse invloeden (‘zibbedeeske’ van de bijbelse figuur Zebedeus), met letterwisselingen (‘rn’ van ‘deerntje’ is ‘rs’ geworden in ‘durske’), enzovoort. Behalve de top 10-woorden werden er nog heel veel andere woorden ingezonden. Omdat het zonde zou zijn al die inzendingen in dozen te laten rusten, is dit boek samengesteld. Het kan niet gezien worden als een volledig woordenboek van de Brabantse taal. Dat is het simpelweg niet. Alleen de Brabantse woorden die het meest tot de verbeelding spre- ken, staan erin. Niet opgenomen Niet alle deelnemers aan de verkiezing van het mooiste Brabantse woord zullen hun ingezonden woord in dit boek aantreffen. - Sommige woorden die werden ingezonden, bleken tot de standaardtaal te behoren of in ieder tamelijk wijdverbreid te zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor de volgende woorden: (h)akkefietje (vervelende kleinigheid) bekaaid bikkesementen (lekker eten) bleintje (blaasje in de mond) boerentenen (tuinbonen) bonkertje (kort winterjasje) buurten dalken (slenteren, moeilijk lopen) foekepot gaffel (hooivork) haaibaai haksel (zult) hoos (kous) huilbezem (stofzuiger) jabroer (iemand zonder eigen mening) kakstoel kakkenestje (het jongste kind) keeltjes (raapstelen) keigoed (eerder jongerentaai dan dialect) keren (vegen) kietelkeikes (kiezelsteentjes) kitsen (braken) koeioneren konkelefoezen (konkelen) kullen (voor de gek houden) kwezel (pannenlap) kwibus lapzwans leut meuken (o.a. rijpen) navenant neutelig nondedjuke opkalefateren paternoster (rozenkrans) pattefoon pollepel ponteneur (eergevoel) rietsigaar (lisdodde) rucht (onkruid) ruchten (onkruid wieden) schrabbertje (strijkgedeelte voor lucifers) schrobbelaar (textielarbeider die zich bezighoudt met het kaarden van wol) schroei (honger, eetlust) slieps (stropdas) slop (nauwe gang tussen huizen) sneukelen stamp (puree) stiefelen (snel en met korte pasjes lopen) teuten. Sommige van de hier genoemde woorden worden inderdaad wel vaker in Brabant gebruikt dan in de rest van Nederland, maar het gaat toch te ver om ze Brabantse woorden te noemen. - Bij de inzendingen zaten ook woorden uit het Bargoens, de vroegere taal van dieven en landlopers. Een voorbeeld is ‘belaaitafeld’ (een variant van ‘belatafeld’ = gek, zot). Som- mige Bargoense woorden zijn her en der zeker in dialecten blijven hangen, ook in Brabantse dialecten, maar ‘belaaitafeld’ is geen typisch Brabants woord te noemen. - Ook zijn er woorden ingezonden die niet-Brabanders meegebracht hebben toen ze in Brabant zijn komen wonen. Op een gegeven moment zijn de allochtonen (vroeger werden mensen uit andere provincies zo genoemd) hun ‘vreemde’ woorden (ten onrechte) als Brabantse woorden gaan beschouwen. - Bij de ingezonden woorden zaten verder enkele zogenoemde thuistaalwoorden. Dat zijn woorden die alleen in één gezin gebruikt worden en daar veelal ook bedacht zijn. Soms is het moeilijk te bepalen of een woord een thuistaalwoord of een dialectwoord is. Maar als het verder nergens gesignaleerd is en weinig of geen klankkenmerken van het Brabantse dialect heeft, is het aannemelijk dat het om een thuistaalwoord gaat. Ook zulke woorden zijn niet opgenomen. Een mogelijk voorbeeld hiervan is ‘mompelen’, in de betekenis: broodballetjes maken met de mond. H. Verstralen uit Essen-Heikant schrijft hierover: ‘Als er vroeger pap gemaakt werd, vroeg een oude tante wel eens: “Gemompeld of ongemompeld?” Als er gekozen werd voor gemompeld, deed zij een stukje brood in haar mond, kauwde erop, haalde het vervolgens uit haar mond en draaide er balletjes van, om deze vervolgens in de pap te doen. Het is dus niet vreemd dat de pap vrijwel altijd ongemompeld werd gegeten.’ - Verder waren er nogal wat lezers die niet één woord instuurden maar een hele lijst met favoriete woorden. Overhet algemeen is ervoor gekozen om van die lijsten alleen het woord op te nemen dat als eerste stond vermeld. - Ook waren er lezers die in plaats van een woord een uitdrukking instuurden. Maar in de verkiezing ging het alleen om woorden en niet om zegswijzen. Ook in dit boek zijn daarom als trefwoorden alleen dialectwoorden opgenomen en geen -uitdrukkingen. Wel is in enkele gevallen een uitzondering gemaakt voor een woordcombinatie die het midden houdt tussen een woord en een uitdrukking. In de toelichtingen bij de trefwoorden staan soms wel uitdrukkingen als voorbeeld vermeld. De Uitgevers Den Bosch;

29.

Boeknummer: 00353   Het Koninkrijk der Nederlanden in WO II deel 6 tweede helft Juli 1942 - Mei 1943 Oorlog -- Tweede Wereldoorlog, algemeen           (1975)    [dr. L. de Jong] Inhoud Het Koninkrijk der Nederlanden in WO II deel 6 tweede helft Juli 1942 - Mei 1943 Hoofdstuk 6 - Ommekeer 493 Hoofdstuk 7 - December ’42 - Februari '43 521         Een regering-Mussert? 522         Troostprijs 536         De sector van het hoger onderwijs 547         Studenten naar Duitsland ? 569         Prinses Margriet 577         Stalingrad 579         Seyffardt geliquideerd / De razzia’s op jongeren 587         Gevolgen 597 Hoofdstuk 8 - ‘In naam van het recht’ 611         ‘Normale’ rechtspraak 612         Schrieke 616         Vrederechtspraak 619         Hoge Raad 629         Protesten tegen Ommen 641 Hoofdstuk 9 - Toenemend verzet 668         De artsen-demonstratie 669         De aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister 680         De strijd om de loyaliteitsverklaring der studenten 704         Bombardementen / Schaarste 729         Evacuatie en afbraak 731         Arbeidsinzet 745 Hoofdstuk 10 - De April-Mei stakingen 765         Vrijdag 30 april 772         Nederlandse Spoorwegen 783         Zaterdag 1 mei 793         Zondag 2 mei 795         De stakingen verlopen 802         Effect 809 Bijlage - Datumlijst van de belangrijkste gebeurtenissen 827 Lijst van illustraties 833 Lijst van kaarten 835 Rijksinstituut Voor Oorlogsdocumentatie / Staatsuitgeverij Den Haag;

30.

Boeknummer: 00369   Het Koninkrijk der Nederlanden in WO II deel 12 Epiloog Oorlog -- Tweede Wereldoorlog, algemeen           (1988)    [dr. L. de Jong] Het Koninkrijk der Nederlanden in WO II deel 12 Epiloog Inhoud Voorwoord IX Hoofdstuk I — Anno 1985 1         Andere wereld 2         Ander Nederland 8         Herinnering 41         Geschonden groepen 49         Herdenking 67 Hoofdstuk 2 - De ‘vernieuwing’ mislukt 83         Vorming van het kabinet-Schermerhom 88         Weer naar huis 107         Militair Gezag 130         Binnenlandse Strijdkrachten 144         Labiele democratie 154         De politieke partijen hersteld 137         Doorbraak? 181         De nood-gemeenteraden en het nood-parlement 192         Sociale ‘vernieuwing’? 202         Radio 221         Verkiezingen 230         ‘Er is niets veranderd’ 234 Hoofdstuk 3 — Wederopbouw 252         Herstel der verbindingen 262         Geldzuivering 267         Oorlogsschade 280         Economisch beleid 295         Sociaal beleid 308         Rijksfinanciën / de Marshall-hulp 316 Hoofdstuk 4 - Zuivering 325         Bevrijde Zuiden 329         Nieuwe opzet 332         Het overheidsapparaat als geheel 341         Overgang 348         Het Driemanschap van de Nederlandse Unie 349         Secretarissen-generaal / Commissarissen der koningin 356         Hoge Raad / rechterlijke macht / notarissen 368         Politie 376         Land- en zeemacht 383         Buitenlandse dienst 391         Pers 393         Radio 414         Kunstenaars 419         Universiteiten en hogescholen 428         Bedrijfsleven 435         Ridderorden 452         Artsen / Advocaten 453         De Joodse Ereraad 457         Slot 463 Hoofdstuk 5 - Bijzondere rechtspleging 474         Arrestaties 485         De bewaringskampen 493         Vrijlaten of berechten ? 514         Berechting 330         Gratiebeleid 594         De detentie-oorden later 608         Weer op vrije voeten         Slot 619 Rijksinstituut Voor Oorlogsdocumentatie / Staatsuitgeverij Den Haag;

Uitgebreid zoeken